Ode aan mijn moeder...Boven de starren (+afspeellijst)

Logboek deel 124

Het is 28 dec. 2013. Het weer is voor de tijd van het jaar goed, er ligt nog geen sneeuw.

Ik zit achter de computer en weet eigenlijk niet hoe te beginnen. k Loop wat heen en weer kijk uit het raam en ben gedachtenloos, hoe zal ik het verwoorden. Ik denk dat ik moeders afscheid maar ga schreeuwen van de daken en dat het dan maar klaar moet zijn.


Een kleine impressie over mijn tijd met mijn moeder in het Grunnegs.

t Is hoast nait te kroppen...zo zit je zundoags nog mit mekaar te eten en twij doagen loater binnen je in
t zaikenhoes en je stonnen machteloos tou te kieken. De dood is altied bie ons, t heurd bie het leven. Je kinnen der ook nait altied aan denken mor as het joe overkomt in de femilie vaal je in n stilzwiegen.
Din kroep je bie mekoar en zeggen niks. Der begunt aine te grienen en dij noast hom knipt hom in scholder. En der ligt aine op bèr dij zegt..."nait schraiwen è“...Ik docht wèl is dij vraauw, das toch nait mien moeke anders nog zo baang veur dokters of operoaties en nou zo rusteg, zo hoog boven ons verheven de vleugels over ons hìn gespraaid mompeld ze nog n keer..."nait schraiwen è.“

Ik zal vertellen over moeke mor der mag genaine schraiwen, dat hèt ze veurege week wel n poar keer zegt en ze zee ook "k wil gain poespas“ en hufst nait meziekspeulen want din bist te zenuwachteg...Joa...Din binnen je wel wat in de reken mor ze haar het haart altied al op tong en de regie in handen en din heb je het in t oardse altied drok...Moeke doar zat n kop op zo nuimen de Grunnegers dat...Het binnen nait de makkelijkste mìnsen.

In mijn beleving beston heur leven oet drij perioden...Heur jeugd... mien tied mit heur ... en de tied met heur twijde man en heur twijde zeun. Ik zal de tied dij ik mit heur verbrocht heb verwoorden. t Zal joe opvaalen wezen dat ik dat dou in het boers Grunnegs, omreden mien tied mit heur echt Grunnegs was...de tied van soepenbrij en de moarze schoon moaken mit krantepapier.

Ik herinner mie de tied noa 1950 toun mien moeke schaaiden was, in t Grunnegs zeg je òftraauwd was en doar mos je joe veur schoamen in dij tied. Ze is in der blui van heur leven nooit meer oet west, doar kreeg je proatjes van en kerels keek ze nait noar oet of om doar haar ze genog mit beleefd. Wie kwammen op boerderij, een groot boerenstee, bie opa en oma te wonen en as der aine vruig wel is dien moe din zee ik...dij is mien mammie, en dij is mien moeke.

Mien opoe haitte Siene mor ik kon dat nait goud zeggen en nuimde heur Wiene. Ze is altied veur mie Wiene bleven en mien moe haitte...zai...gewoon zai... n soort grode zus. Ik miste gain voar want mien opa was mien voar. Ik kon speulen op  boerderij mit peerden en allerhand daaiern. k Haar zulf ook n peerdje woar ik dag en nacht op zat. Der was n gracht veur de boerderij mit eenden en noast de gracht haar 'zai’ n mooie toen mit apmoal gladiolen, een zee van bloumen en aan aander kaant van gracht was de oprie-loan...woar het n kommen en goan was mit peerden en woagens.

Opa ging veurjoars noar t laand over wegen en daipe loanen om de natuur weer aan te klaiden en de vraauwlu gingen schonen wel drij doagen laank...schoonderstied... Der kwammen altied hailveul mìnsen op boerderij genaine belde aan. Ze stonnen zo mor in koamer en din wer der lèld. k Heb ook nooit zain dat er aine verdrait haar of dee grienen dat was der nait bie. Grunnegers grienen nait en oetbundeg laggen kin ik mie ook nait heugen Grunnegers laggen nait mor kniezen. Snoetjen dut een Grunneger ook nait in t openboar en ze zeggen ook nooit dat hest doe goud doan...Een Grunneger is te eerlek om oareg te wezen en pas op de boetenwereld mout het nait gewoar worden.

Ik ging s oavends, veurdat ik n schepke levertroan kreeg, dat wait ik nog as de dag van guster mit opa op bèr, dij ging altied vroug sloapen hai mos der weer vroug oet om n 30 koubaisten te melken, mit handen en... haar nog tied om n cowboybouk te lezen. Opa zat n kop op...zo as de Grunneger dat zegt...Het binnen nait de makkelijkste mìnsen, mor veur mie was hai n goud mìns.

Ik sluip tot zeker mien 10e bie mien moeke op bèr. Doar vertelde ze mie over dingen dij ik groag waiten wol en as het dunderde din kroop ik heur hail dicht aan en vertelde ze over Wodan en Donar. We haren ook voak roezie, ik mog niks van heur en van ootje (oma) mog ik alles. Ik ruip din..."Wiene zai plagt mie weer“...en as Wiene nait reageerde din ging ik noar opa en dij hulp mie altied.

'Zai’...was altied aan het naaien s mórgens,  s middoags en din ook nog s oavends les geven tot tien uur. Overspannen haar ze nog nooit van heurd. Het leven broesde op de boerderij net as in n film...aiweg zingen de bossen... Mien moeke dee aans nait as waarken. Ze muik jurken veur heul veul mìnsen op heur trapmachine en ze muik taikeningen van jurken, nou nuim je dat designer mor toun was je gewoon naaister. Ze muik haile mooie baljurken mit tuule. Ik ging din altied mit n apperoatje om dij vraauwlu heur bainen de jurken oaftaiken. Een jurk kon tippen en een jurk mog nait tippen as we in stad luipen mit moe din keek ik altied noar de vraauwlu-bainen of de jurk ook tipte.

Oaf en tou gingen we noar stad mit n hail klain renautje... nor veemaarkt en de vraauwlu gingen din stad in.Ik was altied bie opa op veemaarkt as ik din  n keer mit de vraauwlu mit mos noar C&A veur n zundoags pak was het n ellende t aine pak noa t aander mos ik paazen van heur. Zai pluig mie altied en din noar Peek en Cloppenburg en din nog n keer noar Mijering en din weer terug noar C&A totdat ik wel 10 pakken paast haar. t Pak wer altied te groot kocht want ik gruide nog...ik vruig mie din oaf woarom mout je din paazen...

t Eten was zo as mien ootje dat wìnt was van t binnenschip woar ze op geboren was. s Wondoags stukje worst derbie en zundoags stukje vlais. Ze was de dochter van onze grote zeeheld dij nog op de grode zailboten om Kaap Hoorn voaren haar. As ik mit mien moe doar kwam kon hai hail mooi vertellen over vissen dij over het schip vlogen van aine kaant noar aander kaant.
Mien overgrootpa van aander kaant heb ik nait kìnt mor dat was de schoulmeester van t dörp, kèrkorganist en veehandeloar. Hai haar ombie 11 kinder en t was haile n deftige femilie. Moe mos as wichtje altied mit hom noar kèrk, mit n grote strik in t hoar woar ze  nou nog over pruit...zo n hekel haar ze aan dat ding en ze zongen „boven de starren.“ Ik kin mie indenken dat dij man ook n kop haar. Het waren zeker nait de makkelijkste mìnsen...

Opains noadat „zai“ wel n 15 joar zunder een man was kwam der n vremde kerel oet Austroalië...dij ston op stoep... n vremde kerel op boerderij, nait te geleuven. Dij kerel wos niks van heuen en van kòijen oaf. Dat het hail laank duurt veur ik hom kon verdroagen. Gelukkig zat t er gain kop op...n makkelijke man...aine dij zien haile leven veur heur op knijen lag, dat paasde nèt.

Tot t lèste tou spraide 'zai’ de vleugels oet over de haile femilie...met noadruk op haile femilie en as der aine ontglipte...hail voak was ik dat...soms wel ains een poar joar...din was ze wel zo laank  aan t ruden dat ik weer onder heur vleugels terecht kwam...op t lèste ik heb mor tougeven ook vanwege de leeftied.
We stonnen nou op t raand van t nust oet te kieken...mor dij starke vogel mit dij grote vleugels komt nait meer, nooit meer...nait meer regeren op t nust, dat is din ook weer een roar gevuil... zo koal...der mist wat... Gelukkig het ze ons vlaigen leert mor onze vleugels zallen nooit zo groot en staark worden as dij van „zai.“

groutnis
John Hoekman

Logboek 123

Bulletin


Het is vandaag 16-12-2013.

Ik wil dit berichtje plaatsen voor de vrienden van mijn moeder, over wat er zich heeft plaatsgevonden in de afgelopen week. Moeder is 86 en vader is 88 jaar.
Dinsdagavond de 10e dec. begon moeder pijn te krijgen in de borst/maag en het werd zo hevig dat de oude lui niet aan het boodschappen doen toe kwamen. s Nachts tegen drie uur heeft moeder mijn broer gebeld die dan direct kwam. Wij zijn van de familie niet zo kleinzielig en dus werd besloten nog maar even af te wachten... t Zullen wel de darmen zijn...

De pijn ging tot de volgende morgen niet over en er werd besloten de dokter er bij te halen. Deze besloot direct de ambulance te alameren en hup naar het ziekenhuis. Ik werd deze morgen gebeld door mijn broer en ben toen direct richting ziekenhuis vertrokken. Ze hadden een onderzoek gedaan en waarschijnlijk een ontsteking. We zijn weer vertrokken met in het hoofd , t zal een weekje duren en dan is ze er weer.

Ik werd s middags gebeld door mijn broer met de mededeling ...het gaat niet goed...of ik direct wilde komen. Vier chirurgen zaten op ons te wachten met de mededeling moeder zal binnen 12 uur overlijden. De slagader onder het hart (ik ben geen dokter) vertoonde een breuk/zwakte en binnen afzienbare tijd zal ze bloed gaan verliezen en zou het gaan gebeuren.
Hoe zeggen we het tegen moeder...nou daar zit je dan...Ik durf dat niet...Ik zeg tegen de dokter mijn broer is harder en hij ging mee om het haar te vertellen. Moeder was dus ondanks de pijn helder zoals altijd en ik maar denken, hoe zal ze dit bericht ontvangen...maar dat ging boven wonder goed...ze begreep het al voordat de dokter een woord had gezegd.

Ik ben de volgorde vanaf die tijd even kwijt...Ze kwam op een kamertje te liggen de toeters en bellen werden afgesloten. De chirurg kwam en vertelde moeder dat ze 1% had of een wonder...dat zou ook nog kunnen. We kwamen in een andere kamer, gordijnen dicht en daar zaten we...onze ouwe is ook 88 jaar en voor hem was er een extra bed maar ja daar kwam natuurlijk niets van. Mijn broer maar steeds op haar inpraten ..."ogen open houden en we gaan voor de 1% moe"...en het werd een groot afscheids ritueel...ook was het inmiddels weer een uur later geworden...Ik begon met haar over vroeger te praten om de tijd te doden en haar bezig te houden en dan viel ze weer weg...en dan was ze er weer...vanaf dinsdagavond had ze geen slaap gehad...maar de moed moest ze niet laten zakken alhoewel dat af en toe onvermijdelijk was...en we zaten dan te janken met het hoofd naar beneden en dan zei ze weer...niet huilen...t Is zunde zei ze dan weer...nou zie ik die kleine meid niet opgroeien...t Is zunde dat ik weg moet...en t is zunde herhaalde ze dan voor zich heen mompelend. Dat potje aan de wand van de zuurstof toevoer borrelde maar door...

De koffie en de thee stond klaar en ook de broodjes...wat een fantastische verzorging en we werden ook niet gestoord. De volgende dag kreeg onze ouwe te eten...hij had natuurlijk geen trek maar hij moest van ons...en hap voor hap werd het naar binnen gewerkt en de tijd ging zijn weg volgen. Ik moet wel bekennen er werd bijna niet naar de klok gekeken en de tijd ging eigenlijk snel. De zuster kwam tegen half één in de middag...met het verzoek even mee te komen voor een gesprek met de chirurg...waarop moeder rechtop kwam voor zover dat ging...en zei met doordringende stem..."Ik wil nait dood è..“

Ze had de 12 uur doorstaan en er was nog weer eens overleg geweest met Groningen...de toestand was stabiel...Ze moest dan overgeplaatst worden naar een verzorgingshuis...maar voor ons stond vast...naar huis...haar huis.

De mededeling was eigenlijk dat ze er na een paar dagen niet meer zou zijn...maar het is morgen al een week geleden. Het gaat goed en we moeten er voor waken dat niet teveel vrienden even voorbij komen want moeder weet dan nog wel iets te vertellen...en ze mag zich niet druk maken. Alle mensen om haar heen besteden de grootste zorg. Teveel druk op de ader kan fataal zijn.

De ontlading is in de keuken elke dag te bespeuren...Hoe gek het ook klinkt...en we houden de moed er in...Moe zit al even recht op en vandaag de eerste 5 lepeltjes aardappelpuree en spinazie...dat spul van de apotheek vind ze maar niks...en mijn broer maar streng zijn..."dat mout moe"...en moe maar weer..."krieg der pien in t lief van" Ik had haar vanmiddag in de armen en vroeg of we de tango of de foxtrot gingen doen...ze mocht deze keer zelf kiezen. Maar dan krijg ik op mijn donder van broerlief want ze mag niet lachen...maar daar is ze ook te zwak voor...We gaan door...we willen het plantje in het voorjaar weer in bloei hebben.

Groetjes
John

Serkan Cagri - Klarnet Taksimi.

Logboek deel 122

Een tijdsbeeld van de voorstelling 'olwiefkenijs' en de rare ideeën van een gepensioneerde dorpsdirigent in een drieluik-blog.


De stormvloed

Het is 8 dec. 2013 en 6 graden. We hebben een flinke springvloed achter de rug en dan moet ik altijd denken aan de werklui die in 1877 zijn omgekomen in NieuwStatenzijl.
De dijk en de nieuwe sluis waren in 1877 net gereed, alles met de schop, toen s'avonds tegen 11 uur
de sluisdeuren het begaven. De sluismeester woonde pas 14 dagen in zijn nieuw huis en de uitvoerder had ooit eens een keer tegen hem verteld als de nood aan de man komt is het peilhuisje een veilige plek.
De man kreeg gelijk maar er konden maar vier mensen in dat huisje en ze zaten er al met zestien in. Die nacht zijn er 36 mensen omgekomen. Als de storm weer eens opkomt moet ik er altijd aan denken daar in NieuwStatenzijl al die mensen daar in de ‚sliek.’ Er kwam nog een baby aangespoeld in NieuweSchans in een houten ledikantje met een hond er boven op. Deze hond had het ledikantje in evenwicht gehouden zodat het net als een bootje bleef drijven.

Finsterwolde

Deze week is de heer Zomerman overleden 88 jaar. Het was één van de laatste  muzikanten van mijn trouw blaaskapelletje uit Finsterwolde. Ik was daar 25 jaar dirigent (tot 2001) en daarom ben ik, denk ik, ook zo verbonden met deze regio. De voorstelling ‚olwiefkenijs’ is eigenlijk een aubade aan deze regio. De tijd in Finsterwolde had ik nooit willen missen. Finsterwolde eens berucht om het communisme en de arbeiders -opstand van 1929.

Toen ik daar voor het eerst kwam zij de kastelein tegen mij...“In mien kroug wordt nait over politiek proat, as je doar mor even rekening mit hollen“...Ja... er is geen volk op aarde zo recht door zee als de Finnerwolmers. Nog een eigenschap is dat ze daar alles goedkoper kopen als in de rest van Nederland. Als je zegt:“Das gekoop doar“...dan krijg je te horen..“mor doar is t nog veul gekoper.“ (goudkoper of goedkoper) De oude garde was zo opgevoed, men verdiende echter bij de boer niet veel. Men had een grote tuin en alles werd bij elkaar geritseld. De stelmaker ook één van de muzikanten vertelde eens dat hij als jonge vent één keer per jaar naar de boer moest om af te rekenen. Hij kreeg dan een sigaar mee voor de boer en met de waarschuwing...“Hol vout bie stuk en geef nait tou“ dat wilde zeggen als je dan bij de boer zat in de voorkamer je niet moest toegeven als de boer begon te knibbelen...Het was een gevecht voor de jongen die dan ook weer met knikkende knieën huiswaarts trok om verslag te doen.

Olwiefkenijs

De telefoon rinkelt en het gaat goed met de voorstelling...volgende week naar Borgsweer (bij Termunten) een week later Delfzijl en dan in januari tot nu toe weer 4x op pad. Ik heb de laatste tijd gemerkt dat men mijn gedichten op prijs steld...na ieder gedicht krijg je applaus en dat had ik nooit gedacht, dus meer gedichten. Ook nieuw is dat ik klassieke stukjes klarinet-muziek ga spelen...allereerst in Borgsweer...live...een stukje uit de Czardas van Monti...met beelden over de gloriedagen van Delfzijl.

Het verhoaltje in t Grunnegs

Overal was vrouger tied veur, verhoaltjes vertellen, kinder altied boeten speulen. Mouder was din s’oavends aan t braaien, voar mit zien proemke en we gingen wekelijks in de tobbe. De eerste verbrandde zuch hoast en de lèste kwam der nog smereger oet as hai der inkommen was...We kregen een waarme kroek mit op bère en dat lepeltje levertroan waiten we nog as de dag van guster.
Nee...de wereld is oareg veraandert en t gaait ook zo haard. Aal auto’s en dat compjoetern wor je gek van en as je nait zo’n ding hebben heur je der ook nait meer bie. t Jongkgoud wordt ook aal brutoaler. Ik luip lèst op stroat komt ter zo n snötneus aan en zegt tegen mie „ zo...haalf zeuven“ Ik keek hom aan en toun stonnen der al tiene om mie tou. k Heb gelok had dat ter aine zee „ lot mor, t is n zachte ain mit n vlak verstand.“ Nou dat klopte ook wel den dat zit bie ons in femilie...n vlak verstand...Dat zit aan mouders kaant den voar zègt altied „dom wief.“

Ik wol doar wel ains wat meer over waiten woar ik nor oar...want ik bin in femilie n oetoarder. k Heb noaber even aanhollen den dij wait hail veul. Hai is...nou mout je even wachten è...Je mouten t woord hoast mit n knieptaange oet haals hoalen...Hai is Geneacoloog...of zukswat...mor wie zeggen thoes gewoon hom. Wie nuimen hom hom...nou mout je even wachten è...nait dat je mainen we nuimen hom...hom hom.t Is ain keer hom, zo van wie wonen tegenover hom...nee dat klopt ook nait den wie wonen schuun tegenover hom. Nou t is gewoon hom aans kommen we nait van hom oaf.

Wie hebben thoes kiek ter op mor doar lopt mie rommeltje vraauwlu...bie hom...ik zeg tegen Teutje...Teutje is mien vraauw...Hai het ter zeker suker omtou...Nou zegt teutje „t zal... bie hom...wel nait zo'n stofnust wezen as bie die...Teutje is zo vraid man. Teutje mout ook niks van hom hebben. Ik zeg tegen hom „wat dust toch aal mit dij vraauwlu.“ Hai zegt: „ onderzuiken“ Ik zeg tegen hom..."joa...boven zal wel niks te vinnen wezen." Teutje wer de kop glìne hait...n kop as n twijkwartjes boeskole...en nou snoetjen wie ook nait meer...Jongs in t dörp zeden doar kist nor fluiten...en nou heb ik mie n fluit kocht.

De klarinet

Ik moet wel weer aan het werk want de voorraad klarinetten die gerenoveerd zijn raakt langzamerhand op. Ik vond in mijn bescheiden werkplaatsje, achter mijn rug een oude Hammerschmidt klarinet een Duits systeem en dacht die maar eens op te knappen. Nou dat heb ik geweten...een super instrument! Ik denk uit de jaren 50 van de vorige eeuw met heel weinig kleppen maar een lekker ding... wat een lekker ding.

In 1873 begon Martin Hammerschmidt klarinetten te bouwen in het mooie Ergerland. Het bedrijf werd overgenomen door Karl Hammerschmidt en hij maakte veel klarinetten voor de kleine kurorkesten waarvan er in die tijd talrijke waren. In 1934 werd het bedrijf overgenomen door zijn zes zonen. In deze tijd speelde Otmar een belangrijke rol in het maken van zeer goede instrumenten die veel werden gebruikt in de grote symfonie-orkesten. De oorlogsjaren deden grote inbreuk op het maken van de instrumenten. De productie stond op een laag pitje. Het bedrijf zoals alle bedrijven werd een staatsbedrijf en in 1946 werd het bedrijf verhuisd naar Burgau in Bayern. De klingson klarinet werd een groot succes. In 1969 kwam de volgende generatie Hammerschmidt's  met o.a. Gerald Hammerschmidt en in 2003 kwam Klaus Hammerschmidt met geweldige instrumenten. Dus een Hammerschmidt is zeker de moeite waard. De prijs liegt er ook niet om kijk maar even op hun site. Ik blaas nu op een oude Klingson en als je via marktplaats een koopt vraag dan naar de lengte van het instrument vanaf het tonnetje (dus zonder mondstuk opmeten) moet het ongeveer 59,6 cm zijn en geen 58,4 want anders heb je een hoge stemmings-instrument en kun je niet samen spelen met andere instrumenten. Ik zal proberen een filmpje te delen op deze blog van Serkan Cargri spelende op een Hammerschmidt. Ik krijg toch ook zin in een ander geluid als ik dit zo hoor.

Groetjes
John Hoekman