De aanschaf van een klarinet

Een Jefrey klarinet

 

 

 

 

Tips bij aanschaf van een klarinet voor de "gewone man."

High pitch instrumenten, in de volksmond hoge stemming instrumenten zijn vanaf het tonnetje (dus zonder mondstuk) t/m de beker 23 inch lang (58,42 millimeter) Met deze instrumenten kun je niet samenspelen met huidige instrumenten zoals de piano of andere lage stemming instrumenten. Je kunt er weinig mee als je samen wilt spelen. Deze instrumenten stammen van voor 1950 doch niet alle instrumenten van voor 1950 zijn high pitch.

Low pitch instrumenten zijn voor ons geschikt, zijn vanaf het tonnetje t/m de beker 23,5 inch (59,69 millimeter) Let hier op bij de aankoop van een klarinet.

Vraag of alle delen van het instrument bij elkaar horen. Vaak staat op het bovenste en het lage gewricht (de twee delen van de klarinet waar kleppen op zitten) eenzelfde serie nummer. Bij sommige instrumenten kan het voorkomen dat er maar één serienummer op staat, dus moeilijk te beoordelen maar informeer of deze twee delen bij elkaar horen. Normaal is het wel te zien aan bv houtsoort of kleur of soort kleppen.

Stencil instrumenten zijn klarinetten die door andere firma’s in opdracht worden gemaakt voor een bepaalde firma, dus de naam die er op staat wil niet altijd zeggen dat ze ook daar zijn gemaakt.

Selmer maakte veel voor anderen zo ook Schreiber...eigenlijk maakte iedereen wel iets voor een ander. Door de bomen zie je het bos niet meer.

Vintage instrumenten zijn instrumenten uit grootmoeders tijd...Ik doe maar een gooi...1920-1970.

Let wel: Het mondstuk alsook het rietje zijn evenzo belangrijk als het instrument zelf. Meestal moet je bij aanschaf van een gebruikt instrument dit vervangen, laat je beslist voorlichten door een vakman.

Goedkoop op bv marktplaats of eBay wil niet zeggen dat het instrument per defenitie slecht is, maar...zelden dat ik een instrument in goede staat aankoop...laat het beslist nakijken c.q. repareren/reviseren door een vakman. Ik heb persoonlijk liever een vintage instrument die met vakmanschap/handwerk en zorg is gemaakt als een nieuw instrument waarvan er 3000 per maand de fabriek uitgaan. Ik heb niet gezegd dat ze slecht zijn alsook niet uit welk land ze komen. In 1948 begon eigenlijk de fabricage van goedkope student instrumenten in Amerika, ook hier zitten weer slechte en goede exemplaren tussen. Conclusie...laat je voorlichten door een onafhankelijke reparateur of stuur  een mailtje J.Hoekman17@kpnplanet.nl

Groetjes

John Hoekman
Klar, atelier Woldendorp

　

De klarinet Iwan Müller

Iwan Müller 1786-1854 ( zie verder Wikipedia)

 

 

 

Beknopte geschiedenis klarinet

Johan Christian Denner 1696 verbeterde de Chalumeau, een soort blokfluit.
De klarinet had twee kleppen de A klep en de octaafklep.
Er waren verschillende soorten voor diverse toonaarden...C,D, klarinetten enz.

De klarinet zou ontstaan zijn in 1707.

De componist Vivaldi gebruikte het in een orkest in 1716.
1745 werden concerten geschreven door de componist Molter.
1755 het eerste echte klarinet concert van Johan Stamitz.

Sinds 1770 had de klarinet 5 of 6 kleppen.

Er werden na die tijd meer en meer kleppen aangebracht alsook systemen verbeterd door de volgende bekende bouwers en tevens spelers. Bartold Denner een zoon van Christian Denner.

J.Beer uit Bohemen, Xavier Lefrève uit Parijs, Fréderick Beer.

Klarinetten in C en Bes werden toen veel gebruikt zowel de A klarinet.

Iwan Müller

Een grote doorbraak werd gemaakt door Iwan Müller. Klarinettist aan het hof van de tsaar in St Petersburg. Müller ontwierp de klarinet met dertien kleppen, waardoor het chromatisch werd. (1/2 toons-afstanden kon spelen) niet iedereen was toen enthousiast. Hij was een virtuoos zomede ging hij op pad door Europa o.a. naar Berlijn, Wenen en Paris. Hier in Parijs werd zijn vernieuwde klarinet in 1812 afgewezen. Men hield de voorkeur aan het Böhm systeem. Iwan trok verder door Europa gaf vele concerten en bleef zijn klarinet aanprijzen. Later kwam pas de doorbraak en in 1854 stierf Iwan.

Het is vrijwel zeker dat hij nooit heeft kunnen dromen of meemaken dat de klarinet dank zij hem een
algemeen geliefd gebruiksinstrument is geworden.

Groetjes
John Hoekman
Klar. atelier Woldendorp

　

　

　

　

Klarinet Normandy en Buescher

De Normandy klarinet

　

Leblanc Normandy Klarinet

Leblanc, Noblet en Normandy waren aparte productiebedrijven in Frankrijk.

Leblanc kocht Noblet in 1904, de Normandy fabriek in 1978. Leblanc nam een paar modellen uit de productie, De Normandy 4 werd de Noblet 4...Normandy 4 = Noblet 4.
Andere modellen zoals de Normandy 5,6,7,8 en 10 gingen uit de productie.
De Normandy clarinetten hebben soms een plastic beker of zelfs een plastic tonnetje, het heeft effect op de toonkwaliteit.

De boring

De Normandy 4 heeft een houten beker, integenstelling tot de andere modellen. Het heeft een cilindrische boring ofschoon de moderne gevorderde speler liever een polycilindrische boring heeft. Het verschil?...polycilindrisch wil zeggen...meerdere cillindrische boringen in één gewricht.
Zo zal de top van de linkerhand een andere afmeting hebben als de bodem van ditzelfde gewricht.

Normandy Special

Deze modellen hebben allemaal een houten beker en tonnetje. De trillerkleppen hebben de Buffet stijl. Sommige modellen hebben nog een „Made by Noblet" stempel.

Conclusie:

De Normandy of Noblet clarinet is een degelijke klarinet, je bent er niet aan bekocht. Op marktplaats worden ze goedkoop aangeboden, even naar de reparateur en je hebt een behoorlijk instrument. Alhoewel ik vind dat plastic gedoe van beker en tonnetje maar niks. Merken die bij elkaar horen in deze familie zijn: Leblanc, Noblet, Normandy, Vito, Holton en andere instrumenten zoals Martin en Courtois.

Ferdinand August „Gus" Buescher

Geboren in Amerika 1861 gestorven in 1937 Elkhart Amerika. Deze plaats was het walhalla van de muziek-instrumentenbouw. Buescher werkte bij CG Conn werd al snel voorman, begon thuis in 1890 eigen instrumenten te bouwen. In 1894 begon hij zijn eigen bedrijf.

1903 werd een slecht jaar ivm een banken crash, de reorganisatie starte in 1904.
De Buescher band Instr. Compagnie was geboren.
1910-1920 werden klarinetten gebouwd onder de naam „American Professional."
1916 verkocht hij het bedrijf en werd zelf voorzitter tot 1919.
In 1926 werd Buescher band instr. compagnie samengevoegd tot Elkhart band Instr. Compagnie.
Buescher's logo werd aangeduid met de letters HR
Buescher True Tone was een Penzel Müller stencil. (stencil is een instrument door andere firma's gemaakt in dit geval door Penzel/Müller)
1963 werd het bedrijf verkocht aan Selmer.
De Buescher 400 werd gemaakt in het Selmer tijdperk.
De bekenste de „Buescher Aristocrat" werd na 1963 gemaakt en is gelijk aan de Selmer Signet.
Buescher aristocrat = Selmer Signet, een behoorlijk leuk instrument. Ik speel er graag op.
Buescher na 1963 is dus Selmer. (bron: internet)

John Hoekman

De Klarinet Böhm of Albert

Een Conn 16 klarinet

 

Albert en Böhm systeem,

In de klarinettenwereld zijn twee systemen, namelijk het Franse Böhm systeem en het Duitse Oehler of ook wel Albert systeem genoemd. De heer Albert was trouwens een Belg.

Er is nog een combinatie gemaakt van deze twee systemen genaamd...Reform Böhm systeem.

Wat is het verschil?

Een iedere klarinetist is het er over eens dat het Duitse systeem beter klinkt, maar het is en blijft een kwestie van smaak. Het Böhm systeem heeft voordelen in het kleppen systeem, ligt gemakkelijker.

Een combinatie kon niet uitblijven, het moest de klank hebben van het Duits systeem en het gemak van het Böhm systeem. Soms op marktplaats maar ook gebruikt aan de prijzige kant.

Oskar Oehler (1858-1936)

Men kan zeggen dat de klarinet zijn intrede eerst goed deed rond 1800. Ik zal enkele Duitse klarinettenmakers op een rijtje zetten en het lijstje is zeker niet compleet maar geeft een indruk van de vele handwerkslieden vooral in Zuid Oost Duitsland.

Carl Krupse sinds 1836 Erfurt. De winkel werd gekocht door Huller in 1920.

Jean Baptiste Albert, Brussel (1845-1899) de zonen Jacques Albert (1849-1918) en EJ Albert maakten klarinetten tot 1914, eerste wereldoorlog. Het zijn zeer goede instrumenten. Albert werd naar London uitgenodigt als consultant voor Boosey&Hawkes. Albert maakte instrumenten met de toonhoogte A=152 en deze werd weinig gebruikt door de professionals. EJ Albert, een zoon, maakte ze op A=440 en werden zeer veel gebruikt tot ver na zijn dood. De stemming was zeer goed.

 

Clemens Meinel 1873 in Wernitzgrün. In 1896 maakte hij zich zelfstandig met de klarinetten-bouw. Gunnar Meinel begon in 1991 na zijn „meisterprüfung“ klarinetten te bouwen.

Dit merk bestaat nog en hij bouwt super instrumenten. In het jaar 1992 en 2000 kregen de Bes klarinetten een Duitse Muziekinstrumentenprijs.
 

Winfried Otto Nürnberger 1895 begon zijn klarinetten te bouwen in Markneukirchen in het Saksische Vogtland, waar ontzetend veel handwerkslieden zaten. Hij ging later naar Engeland.

naar de Firma Ruddel Carte&Co. Zoon Friederich Otto Nürnberger werd in Londen geboren maar ging terug en maakte de klarinetten weer in Markneukirchen.

In 1954 maakte hij zijn „meisterprüfung“ leerde veel van de instrumentenbouwer Fritz Schüller.

In 1995 leerde de kleinoon Nico Sämann het klarinet bouwen bij Oscar Adler&Co.
In 2004 nam hij de zaak over van zijn Grootvader Winfried Otto Nürnberger.

Hammerschmidt

Hammerschmidt WestBöhmen later in Burgau Bayern. na de tweede wereldoorlog en na een brand werd het bedrijf weer opgebouwd in Burgau. De Hammerschmidt Klingson klarinet werd wereldberoemd en door talrijke profi’s gebruikt. Ik zelf speel er erg graag op.

Vanaf 2003 leidt zoon Klaus Hammerschmidt het bedrijf, het is een absolute vakman. Een Hammerschmidt klarinet om zeker te hebben...wel aan de prijzige kant, maar dat zijn goede instrumenten anno 2014 allemaal.

Het verhaal van Oskar Oehler (1858-1936)
Oskar Oehler speelde in het Berlijns Philharmonisch orkest en stopte toen hij zijn werkplaats opende in 1887. Hij reisde veel en deed nieuwe ideeën op bij verschillende bouwers zoals Carl Baermann in München, de uitvinder van de Bearmann klarinet en de bouwer A Neff in Kassel.

Oehler had drie leerlingen de bekende F.A.Uebel, deze klarinetten werden grote getale gemaakt en nu nog veel op internet te koop aangeboden. De klarinetten worden nu in China gebouwd...

De tweede leerling was G. Graessel en L.Warschewski (1888-1950) de laatste die naar Stockholm verhuisde waar hij in het sympfonie-orkest speelde. Uebel was de meest productiefste van de drie.

De eerste goede klarinettenbouwer die gebruik maakte van theorieën van E.Schmidt (1870-1954) en L.Kolbe(1863-1952) in combinatie met Oehler was Fritz Ulrich Würlitzer 1888-1984 in Erlbach. Hij was ook de eerste echte bouwer omstreeks 1930-1940 van de reformBöhm klarinet.

 

Veel Duitse en ook Franse bouwers vertrokken rond 1900 naar Amerika en bouwden daar overwegend Böhm systeem klarinetten. De Fransen en ook de Amerikanen zijn groot gebracht met het Böhm systeem. De oostbloklanden en ook Duitsers spelen op een Oehler systeem. In Nederland is een mengeling van beide systemen waar te nemen. Toen ik nog studeerde werden er op de conservatoria overwegend Würlitzer klarinetten gebruikt met het bekende Apollo rietje.

Groetjes

John Hoekman klar. atelier Woldendorp

　

　

　

　

　

　

　

　

　

De Conn klarinet

 

 

 

 

Ik schrijf op de site Netlog over klarinetten, maar de site is bedoeld (denk ik) als dating site, ik krijg er geen klarinetten maar alleen maar vrouwen, nou en daar heb ik er één van thuis. Teutje is de naam en dat zegt toch al alles. Dus beste vrienden ga ik maar weer op mijn oude vertrouwde plekje "de gekke dorpsdirigent" nu ook maar weer over klarinetten schrijven. De blog gaat nu voortaan in drie delen. A) een logboek over het cabaret programma ,olwiefkenijs, B) over mijn klarinetten atelier C) een verhaaltje over de belevenissen van mijn kameraad Tjoam in het Reiderland. 

 

B) De Klarinet van het bedrijf Conn USA

 

Conn,s beknopte geschiedenis

Charles Gerard Conn was geb. in 1844 en overleed in 1931. Hij ligt begraven in Grace Lawn Cemetry, Elkhart Indiana Amerika. Hij was een oorlogsveteraan, majoor van Elkhart. Hij was congresman, handelaar, producer, uitgever en muzikant.

Hij begon met het maken van een rubberen mondstuk, naar aanleiding van een kapotte lip.

Hier circuleren diverse verhalen over. Hij begon een kleine winkel in 22 jackson street boven een tabaks-winkel, ging al spoedig verhuizen in 1875 naar een bovenste vloer van een oude molen. In 1875 begon hij ook met het produceren van muziekinstrumenten tot 1910.

Hij verkocht het bedrijf in 1915 aan Carl P.Greenleaf die de zaak voortzette onder de naam Conn. Vele muziek instr. makers zo niet alle kwamen naar Elkhart om muziek instrumenten te maken. Het werd The Music band Industyrie Capital of the world. Conn was ook één van de eerste muziek laboratoria in de wereld. Het bedrijf werd verkocht in 1969 aan Selmer en de naam werd Conn-Selmer. (zie het artikel over de gesch. van Selmer)

De populairste klarinetten van Conn.

Deze Conn klarinetten werden bekent door vele Jazz muzikanten mede door de wijde boring.

Conn director klarinet werd misschien gemaakt in Duitsland, vanwege de Duitse schroeven.
De Conn 16 (kunststof) was een leerling instrument uit de jaren 1960. Dit instrument was zeer geliefd en werd oa bespeeld door Kenny Davern. (opnamen in 1998)
De bekenste exemplaren waren de 424N en en 444N gemaakt tussen 1935-1951 en werd bespeeld door oa Artie Shaw. Deze klarinetten kunnen een goed alternatief zijn voor de bekende en veel duurdere Center Tone clarinet van Selmer.
Verder zijn er nog de Conn Pan American HR, Conn Cavalier een typische Jazz Horn boring 15,1 mm. Er zijn ook Conn Albert systeem klarinetten gemaakt van hard rubber.

groetjes

John Hoekman,s klarinetten atelier.

　

　

　

Logboek deel 152

Een tijdsbeeld van de voorstelling ‚olwiefkenijs' mitsgaders de rare ideeën van een gepensioneerde dorpsdirigent.  

Olwiefkenijs

Aanstaande dinsdag (10-2-15) met olwiefkenijs naar Huize Solwerd in Appingedam, de mensen die zorg nodig hebben hun gemoed , voor zover dat mogelijk is, opfleuren. De maand maart is straks weer de maand van het Grunneger dialect. Dit fenomeen kende men vroeger niet. Er is nu elke maand wel iets anders, Halloween, Valentine en ga maar door. We hadden vroeger alleen Sunterkloas. De kerstboom was er wel maar de kerstman bracht geen kadootjes. Ik denk nog vaak terug aan vroeger, vooral aan mijn grote vriend Tjoam, wat hadden we een mooie jeugd in Farmsum. De ellende begon pas toen je keuze moest maken tussen huiswerk maken of buitenspelen.

Afgelopen januari werd ik uitgenodigd als gastdocent voor een examenklas van het AOC terra college in Groningen. Een hele leuke ervaring. Het onderwerp was paarden, hoe kan het ook anders.

Op netlog blog ik over de (geschiedenis) klarinetten, omdat het klarinetten-volk, denk ik, geen interesse heeft in mijn Tjoam verhaaltjes en andersom deze lezers niet in de klarinetten.

Overzicht logboeken.

In 2014 zijn er 31 verhaaltjes geschreven, hier volgt een overzicht.

Ieder hoofdstuk geeft als inleiding een overzicht over het reilen en zijlen van de voorstelling ‚
’ olwiefkenijs.' Geschiedschrijving hoe de voorstelling door het leven gaat vanaf het ontstaan in 2006 tot op heden. Hieronder volgt een overzicht vanaf deel 129. Het idee rijst om alleen de verhaaltjes te verzamelen alsmede in een (E)-boekje te publiceren. Alle delen zijn in het Nederlands geschreven mitsgaders enkele verhaaltjes in het Gronings alsook wordt de taal door elkaar gebruikt omdat sommige uitdrukkingen niet vertaald kunnen worden. De hoofdstukken zijn op de site (bladziede) ‚'De Dorpsdirigent' gemakkelijk afzonderlijk te linken. (aan te klikken)

31-1-14 Deel 129 De Grunneger toal, ons eigen alphabet.
Het verhaaltje over Tjoam, hoe hij ‚oet tied kommen is.'
7-2-14 Deel 130 Tjoam, de muzikant, zijn eerste orkestje.
De verhalen over Coen de bassist.
14-2-14 Deel 131 Tjoam zijn jeugd, een verhaal over het domineren.
Tjoam kreeg een pony.
22-2-14 Deel 132 Over Tjoam zijn klarinetten, nieuw beroep erbij?
Tjoam gaat parasjuut springen vanaf een bunker.
9-3-14 Deel 133 Een idee en is lol te koop?
17-3-14 Deel 134 Het grote verhaal (biografie) over Tjoam.
25-3-14 Deel 135 Tjoam zijn schooltijd.
Tjoam gaat in een Duits orkest spelen.
11-4-14 Deel 136 Tjoam speelt voor de USArmy.
28-4-14 Deel 137 Tjoam speelt in München.
2-5-14 Deel 138 Tjoam heeft een aap gekocht.
20-6-14 Deel 139 Tjoam als bar-organist op het eiland Borkum.
25-6-14 Deel 140 High Live op een bootreisje, Borkum.
10-7-14 Deel 141 De gevaarlijke kroegbaas van Borkum.
14-8-14 Deel 142 Een bootreis naar Norderney.
30-8-14 Deel 143 Hoe Tjoam aan de vrouw kwam.
10-9-14 Deel 144 Overzicht Tjoam zijn loopbaan.
8-11-14 Deel 145 Tjoam burn-out. Tjoam gaat in de paarden.
24-11-14 Deel 146 Gedicht Tjoam en de Kaddilak.
1-12-14 Deel 147 Tjoam gaat wadwandelen.
11-12-14 Deel 148 Overweging...in wat voor een tijd leven we?
26-12-14 Deel 149 Het kerstdinner, een multiculturele samenleving.
19-1-15 Deel 150 Aardbeving in Groningen, een open brief aan de Nam.
31-1-15 Deel 151 Commentaar interview Vara.

Teutje mien vraauw. (in het Grunnegs)

Tjoam en ik mozzen, toun we 18 joar waren, noar dansles. Voar zee “ Je mouten zain dat je der tussen kommen." Nou dat hèt Tjoam te letterlijk opvat hai kwam mit n blaauw oog der van oaf, dat haar wel minder oaflopen kint. t Was in de joaren 1960-70 en dat was de tied van de sexuele revolutie. De tied van de dolle Miena's, de pil en veuraal de vraauwlu werren boas.

Tjoam ging nor daanzen

instrukties waren hom kloar.

Hai haar doar nou kaansen

mit n kloede vet in t hoar.

Hai begon mit n maale stap

dat dee gloepens zeer.

Hai lag mit t wicht vot plat

oh wat ging ze tekeer.

Kop wer heur glìnne rood

t ging apmoal zo gaauw.

Tjoam docht aan de dood.

mor nou is zai zien vraauw.

Ik zèg tegen Magie Rommelpot, zo hait ze „woarom bist mit hom traauwen goan." „Joa" zee Magie „Hai is ja op mie vaalen en toun kreeg ik bottervogels in t lief." Dus Tjoam vuil mit de kont in de botterpot, zollen we mor zeggen. Mien vraauw Teutje kin je dat wel vertellen mor ze begript ter niks van, zai is noamelek een boetenlandske...Ze stamt oaf van de Kaninefaten, kan wel Gronings verstaan maar nog niet praat n...We hebt voak drokte, denn ze wil ook nog aal geliek hebben, zo binnen de Kaninefoaten. Wie Grunnegers bint ja hail aans...Ze was lest joareg, ik docht mor even n bloumke hoalen. Zegt dij verkoopster ‚wat mout t wezen, t mout ook toch n flotske bie heur paazen.` Ik zeg ‚dou mor n kaktus` nou doar hebben we n drokte om had.
Om de barrel weer te sussen heb ik heur beloofd wat nij ondergoud te kopen bie Jeudenlapke.
Nou toun haar ik heur weer op t lientje.

Volgende keer verder wa´k beleefd heb in de winkel van Jeudenlapke.

Groutnis
Tammo