Kneles ging peerdrieden

Kneles haar fatteg joar bie boer waarkt en genotterde mit zien vraauw nou van d’ol dag. n’Aarbaidershoeske, n peerdekaampke, n toentje met pronkebonen en poepetonen…joa… ze haren het goud noar heur zin…
De baide kinder waren al laank tou thoes oet en haren woonderij vlak bie heur. Ze waren ook al grootolden en baide körtbainen kwammen voak n keer langs.

Kneles haar twij peerdjes achter thoes lopen den hai zee altied: “zunder
n peerd gain mìns.” Hai haar ja mit peerden waarkt bie boer en dat lot joe nait lös…Kneles was der wies mit. Noaber van overkaant wol ook wel groag n peerdje mor zien loopschoede wol der niks van waiten. Hai haar nog wel aal peerdetuug in hoes van zien òlheer den dij was mèlkrieder west.

Op n dag vruigen körtbainen of ze n keer op peerd moggen zitten. Kneles haar door wel schik in den din kwammen peerden ook beetje in haand, mor hai haar nog gain zoadel en doar mos noaber biespringen den dij haar ja alles nog van zien òlheer.”Doe wolst toch nait peerdrieden goan” zee noaber…”doe op dien ol dag, kiek mor oet, dammeet brèkst doe die de bainen. Nee, knivvelde Kneles t’is veur die baide spruten.

t Was wonsdag, kinder waren vrij van schoule en konnen nait wachten, om nommedag stonnen ze al bie achterdeure en ruipen…”Opa opa…gonnen we vandoag peerdrieden”…”Joa” zee Kneles…”t mout mor even wezen nait.” ”Dut opa t eerst even veur?”…”Joa dat is goud…opa dut t wel even veur en din maggen joe aalbaiden n stukje rieden.”

Wèlk peerd gonnen wie op zitten opa? Noadenkend zee Kneles “we pakken Gìtje mor even dij is goud mak.” Kneles gaf Gìtje n stukje appel en zo kon hai heur het toomke makkelek aandoun…dat wos hai nog van vrouger bie boer…Gìtje was n toomke nait wìnt en keek mit grode ogen noar Kneles…mor Kneles was n echte peerdekerel en wos van deurpakken…in ain slag t zoadel derop en boekraim goud aantrekken, t ging aal goud…Baide jongen gapten zuch bek oet hoaken “wat kin opa dat goud” zee jongste…
Opa pakte teugel, zette n vout in stiefbeugel en nam n roam as van jonge kerel en zat der in ain keer bovenop. Gìtje sprong in zulfde tied, je konnen het nait oafkieken… mit baide veurbainen in lucht en toun nog mit t achterìnne omhoog…Kneles vloog, net as op n rodeo, ook in lucht en kwam mit n klap veur op t zoadel terecht, boven op dij haarde knop. Körtbainen sprongen opzied en Kneles lag noast t’peerd…haar zuch goud zeer doan en zee körtoaf…”kom aan… we goanen noar hoes”…

Opa… is t nou al oaflopen…”Joa” zee kneles helleg…”kom we gonnen”…pakte t zoadel weer op aarm en dat op hoes oaf…baide jongen stonnen verbaldereerd te kieken en zeden niks meer…t dee Kneles alderduvels zeer..hai kon hoast nait lopen..luip wiedbains.

Noaber keek kwieskwas tot t roam oet en vruig zuch oaf woarom Kneles zo gauw weer thoes was en woarom hai zo roar luip…hai haar t toch nait in boxem doan.
s Oavends zat Kneles en de vraauw in koamer en hai haar aal nog last… luit dat vanzulf nait blieken … mor hai kon ook nait goud zitten…schoerelde aal wat in de weer totdat vraauw vruig..”wat hèst doe toch”…”k heb zo’n pien tussen de bainen” zee Kneles…”Mouten we ol kwak der bie hoalen”…”nee bist gèk”…t zat ook ja op n roar stee…dat lot je nait zo gauw zain.


Opains… t was midden in de nacht, èlk sluip al, stopte der n auto bie Kneles veur thoes…Noaber van bèr oaf en keek zien ogen oet de kop, n zaikenwoagen en woarachteg Kneles wer tou thoes oetdroagen op n bèr…Wat zol door te doun wezen…mörgen mor even heuren wat ter loos is…

En joa è…Kneles haar zo’n piene kregen dat t òl mìns dee ol kwak bellen…en dij belde votdoadelk zaikenwoagen. Ze hebben Kneles noar stad brocht noar t zaikenhoes. Kneles haar zien haaileg bain broken…”woar zit dat dìn” vruig noaber…”joa”…zee t òl mìns “hou mout ik die dat nou dudelk moaken…t zit krèk tussen de bainen”…”Joa” zee Noaber “hufst mie nait te vertellen wat door aal zit mor dat door ook nog wat zit wat haaileg is… dat wos ik nait”….

De volgende dag nam t ol mìns en noaber bus nor stad tou…nor t zaikenhoes. Koamer dattien…eerste verdaipen…door zol Kneles liggen…en joa è…door lag hai…tussen n soort bankschroef in, dij mos hom bie n kander hollen…”Zo Schockemuler” zee noaber ”bist deurmidden” “Och… verrek hom mie” zee Kneles” Ik mout hier acht weken liggen.”…”Kist jawel wachten, din bist ook van stroat oaf”

Groetjes
John Hoekman

Even op een zijspoor

De ole schoul in Grimmersum.


Een verhaaltje in het plat,

Ik was des-tieds schoulmeester in Lötjehörn en toun ik op n keer deur dörpstroade luip noar schoul, zag ik dat aal kinder oet heur doun waren. Ze waren onder mekoar aan t gugeln en proaten, dat ik docht door mout wat aan haand wezen. Ik vruig Kloas aine van jongs woar ik nog al goud mit kon ‘wat binnen joe ja drok vandoag, wat is der te doun.’ Kloas zee: ‘dat kin k nait zèggen meester, ik wil nait flappen.’ Ik zee dat kist mie toch wel vertellen…en noa wat proat kreeg ik hom zo vèr-hìn, dat hai t wel wol vertellen, as ik hom mor nait dee oetschellen. Ik zee: ‘dat komt aal goud mienjong.’

‘Joa meester’ stutterde jong…’guster toun wie deur t loug kwammen, luipen we over tille noar òldiek en opains heurden wie door aine bölken…Help…Help…wie keken eerst om ons tou mor toun wie over brugleunen keken zagen we n hail dik wief noakend op n leutje vlötje in t woater…ze bölkte as n schoap dij mit kop in t schut vastzit… We hebben ons geliek oettrokken en sprongen as pòggers in t moar. We hebben dat vlötje, tussen ons in, aan kaante trokken…en wait je wat ze zee toun we op dreuge stonnen? ‘nu omdraaien en niet kijken!’…joa… dat was vanzulm te loat…wie haren ja alles al zain.’ ‘Zo zo’…zee ik mit n oetgestreken kop… ‘dat was ja n barrel.’

Toun ik om nommedag thoes kwam ston mien kostjuffraauw mie al op te wachten. ‘Mien laive tied’ zee ze…’goud dat je kommen, door is zo’n aldernoarst dik wief dij wil mit joe proaten, ik wer der al mit verlegen.’ Ik zee: ‘wat veur n wief dìn.’ Dat wait k nait ze komt dunkt mie oet stad, ze zee dat ze mit joe proaten wol. k Heb heur in veurkoamer hìnzèt door zit ze op joe te wachten.’

Ik ging gauw in veurkoamer en woarachteg door zat ze aan toavel. Ik vruig: ‘wat kin ik veur joe doun, juffraauw?’ Ze vruig hail wies: ‘Bent U de meester van die onbeschofte kinderen hier in het dorp? Ik wol nèt Joa zeggen mor ze snoerde mie de mond en ravvelde deur: ’Ik kan me niet meer in het dorp vertonen ze roepen me van alles en nog wat achterna en ook nog in die platte boerse taal. Ik wil U de situatie even uitleggen , want ik ben een fatsoenlijk mens. Gisteren, met dat heerlijk weer, wilde ik even zonnen en omdat ik mijn zwemkleding niet bij me had, ben ik zoals de Heer me heeft geschapen, op een vlotje gaan liggen dat daar aan de oever in het water lag en toen Ik een beetje ging peddelen, kwam ik plotseling in een sterke stroomversnelling terecht die mij ongewild meesleurde door het hele dorp.’
Joa… docht ik…as òl Koegel de zieldeuren openzet, dìn gait t haard. ‘Ik schreeuwde om hulp en die rotjongens hebben me uit het water gehaald.’ Ik docht, ‘din heie gelòk had, aans was je mit joen haile aierkörf op t wad terechte kommen.’

‘Mor wat wil je wat ik mout doun juffraauw?’ ‘U bent toch de meester en ik wil dat U de kinderen streng toespreekt om mij niet meer lastig te vallen.’ ‘Dat kin k begriepen juffraauw’ en toun ik heur noar deure brocht zee k nog…’k zal mien bèst doun.’ Ik haar het der loater mit òl mester over en dij lag vanzulm dubbel…Hai zee: ‘Zal k die wat vertèllen?…doe dust apmoal niks!…wat mout dat dikke wief mit blode moarze in t woater.
Even loater, as je t over de duvel hebben, ston ze achter ons in t lokoal…’Goedendag heren…ik ben van de onderwijsinspectie en wil graag met U de les volgen…’dat komt mooi oet’ zee òl mester ‘wie wol t nèt mit kinder zwemmen goan.’


Toelichting,
Het verhaaltje is een eigen interpretatie over een thema uit het boekje ‘As de School noch in d’Loog stunn’ van Liesel Oostinga in het plat-Duuts.

Pòggen = kikkers
Flappen= klikken
Er wordt in het verhaaltje steeds over een wief gesproken en in mijn omgeving wordt dat meestal als ordinair opgevat maar in het plat-Duuts wordt het normaal veel gebruikt en men vindt het een heel normaal woord.
Zo-ook het woord lèllebèl is voor een westerling een verschrikkelijk woord maar in mijn omgeving is het gewoon een vrouw die veel praat dus een babbelaarster, maar wel in slechte zin.
Zieldeuren = sluisdeuren.
Moars = achterwerk=kont=billen. Een deftiger woord voor moars in het plat = neers.
Hai hèt neers dichtknepen = Hij is gestorven.

John Hoekman

Logboek deel 48

Hoe gaat het verder?

Het is weer zover…hup… achter de computer en schrijven…Ik voel me, nu de teller op 2453 staat, ook een beetje aangenaam verplicht om iets te schrijven. Zo’n teller, of het klopt of niet, geeft toch wel positieve energie. Ze hadden vroeger op school deze positieve energie ook moeten geven.
Ik zweefde altijd tussen goede en slechte cijfers en als je niet goed kon liegen kreeg je thuis ook nog psychisch een opdonder. Ik werd daarom vroeger naar een huiswerkinstituut gestuurd, daar kon ik niet stiekem klarinet blazen en weet je wat ik daarover nog kan vertellen…Je houdt het niet voor mogelijk…weet je wie mij daar nog bij de kraag heeft gegrepen, omdat ik weer spiekte...ja ja…Ede Staal …de Groninger afgod, zo leuk was dat niet hoor…van mij had hij geen standbeeld gekregen, maar hij heeft later toch leuke liedjes gemaakt…dat wel…

Het gaat vandaag natuurlijk weer over mijn project ‘olwiefkenijs.’ Ik ben nu onderhand al een paar jaar bezig met dit project en het groeit lekker…sterker nog… er is weinig van het oorspronkelijke overgebleven. Het is in hoofdstukken verdeeld en van drie heb ik nu één gemaakt en op een CD/DVD gezet. Het moet wel leuk zijn voor de interne radio/tv zenders in de zieken- en verzorgingshuizen, dus dat gaat zeker lukken.

Hoe gaat het nu verder…nou…het gaat eigenlijk vanzelf. Er is één video die gaat over …’vroeger was het anders’…Deze video laat zien hoe het vroeger ging en hoe het nu gaat…Ik schrok eigenlijk zelf van de grote veranderingen van de laatste 60 jaar en waren deze veranderingen allemaal wel zo goed?

Je ziet in mijn voorstelling hoe men vroeger naar een nabij gelegen dorp wandelde waar de markt werd gehouden. Je ziet even later hoe drie of vier rijen auto’s op de snelweg naast elkaar rijden om hun doel te bereiken. Je ziet hoe een venter met humor zijn waar aanprijst aan een groepje huisvrouwen en je ziet even later hoe de mensen nu onpersoonlijk in rijen staan bij de kassa in de supermarkt. Vroeger ging men met een kannetje naar de weg om de melk en een praatje te halen en nu komen we om in de verpakkingen en vragen ons af hoe we kunnen recyclen en hoe het duurzamer kan…dus mijn project krijgt steeds meer… een …een… ‘eye opener’…effect.

Groetjes,
John Hoekman
www.ponyhoefsmid.nl of www.olwiekenijs.nl