Ode aan mijn moeder...Boven de starren (+afspeellijst)

Logboek deel 124

Het is 28 dec. 2013. Het weer is voor de tijd van het jaar goed, er ligt nog geen sneeuw.

Ik zit achter de computer en weet eigenlijk niet hoe te beginnen. k Loop wat heen en weer kijk uit het raam en ben gedachtenloos, hoe zal ik het verwoorden. Ik denk dat ik moeders afscheid maar ga schreeuwen van de daken en dat het dan maar klaar moet zijn.


Een kleine impressie over mijn tijd met mijn moeder in het Grunnegs.

t Is hoast nait te kroppen...zo zit je zundoags nog mit mekaar te eten en twij doagen loater binnen je in
t zaikenhoes en je stonnen machteloos tou te kieken. De dood is altied bie ons, t heurd bie het leven. Je kinnen der ook nait altied aan denken mor as het joe overkomt in de femilie vaal je in n stilzwiegen.
Din kroep je bie mekoar en zeggen niks. Der begunt aine te grienen en dij noast hom knipt hom in scholder. En der ligt aine op bèr dij zegt..."nait schraiwen è“...Ik docht wèl is dij vraauw, das toch nait mien moeke anders nog zo baang veur dokters of operoaties en nou zo rusteg, zo hoog boven ons verheven de vleugels over ons hìn gespraaid mompeld ze nog n keer..."nait schraiwen è.“

Ik zal vertellen over moeke mor der mag genaine schraiwen, dat hèt ze veurege week wel n poar keer zegt en ze zee ook "k wil gain poespas“ en hufst nait meziekspeulen want din bist te zenuwachteg...Joa...Din binnen je wel wat in de reken mor ze haar het haart altied al op tong en de regie in handen en din heb je het in t oardse altied drok...Moeke doar zat n kop op zo nuimen de Grunnegers dat...Het binnen nait de makkelijkste mìnsen.

In mijn beleving beston heur leven oet drij perioden...Heur jeugd... mien tied mit heur ... en de tied met heur twijde man en heur twijde zeun. Ik zal de tied dij ik mit heur verbrocht heb verwoorden. t Zal joe opvaalen wezen dat ik dat dou in het boers Grunnegs, omreden mien tied mit heur echt Grunnegs was...de tied van soepenbrij en de moarze schoon moaken mit krantepapier.

Ik herinner mie de tied noa 1950 toun mien moeke schaaiden was, in t Grunnegs zeg je òftraauwd was en doar mos je joe veur schoamen in dij tied. Ze is in der blui van heur leven nooit meer oet west, doar kreeg je proatjes van en kerels keek ze nait noar oet of om doar haar ze genog mit beleefd. Wie kwammen op boerderij, een groot boerenstee, bie opa en oma te wonen en as der aine vruig wel is dien moe din zee ik...dij is mien mammie, en dij is mien moeke.

Mien opoe haitte Siene mor ik kon dat nait goud zeggen en nuimde heur Wiene. Ze is altied veur mie Wiene bleven en mien moe haitte...zai...gewoon zai... n soort grode zus. Ik miste gain voar want mien opa was mien voar. Ik kon speulen op  boerderij mit peerden en allerhand daaiern. k Haar zulf ook n peerdje woar ik dag en nacht op zat. Der was n gracht veur de boerderij mit eenden en noast de gracht haar 'zai’ n mooie toen mit apmoal gladiolen, een zee van bloumen en aan aander kaant van gracht was de oprie-loan...woar het n kommen en goan was mit peerden en woagens.

Opa ging veurjoars noar t laand over wegen en daipe loanen om de natuur weer aan te klaiden en de vraauwlu gingen schonen wel drij doagen laank...schoonderstied... Der kwammen altied hailveul mìnsen op boerderij genaine belde aan. Ze stonnen zo mor in koamer en din wer der lèld. k Heb ook nooit zain dat er aine verdrait haar of dee grienen dat was der nait bie. Grunnegers grienen nait en oetbundeg laggen kin ik mie ook nait heugen Grunnegers laggen nait mor kniezen. Snoetjen dut een Grunneger ook nait in t openboar en ze zeggen ook nooit dat hest doe goud doan...Een Grunneger is te eerlek om oareg te wezen en pas op de boetenwereld mout het nait gewoar worden.

Ik ging s oavends, veurdat ik n schepke levertroan kreeg, dat wait ik nog as de dag van guster mit opa op bèr, dij ging altied vroug sloapen hai mos der weer vroug oet om n 30 koubaisten te melken, mit handen en... haar nog tied om n cowboybouk te lezen. Opa zat n kop op...zo as de Grunneger dat zegt...Het binnen nait de makkelijkste mìnsen, mor veur mie was hai n goud mìns.

Ik sluip tot zeker mien 10e bie mien moeke op bèr. Doar vertelde ze mie over dingen dij ik groag waiten wol en as het dunderde din kroop ik heur hail dicht aan en vertelde ze over Wodan en Donar. We haren ook voak roezie, ik mog niks van heur en van ootje (oma) mog ik alles. Ik ruip din..."Wiene zai plagt mie weer“...en as Wiene nait reageerde din ging ik noar opa en dij hulp mie altied.

'Zai’...was altied aan het naaien s mórgens,  s middoags en din ook nog s oavends les geven tot tien uur. Overspannen haar ze nog nooit van heurd. Het leven broesde op de boerderij net as in n film...aiweg zingen de bossen... Mien moeke dee aans nait as waarken. Ze muik jurken veur heul veul mìnsen op heur trapmachine en ze muik taikeningen van jurken, nou nuim je dat designer mor toun was je gewoon naaister. Ze muik haile mooie baljurken mit tuule. Ik ging din altied mit n apperoatje om dij vraauwlu heur bainen de jurken oaftaiken. Een jurk kon tippen en een jurk mog nait tippen as we in stad luipen mit moe din keek ik altied noar de vraauwlu-bainen of de jurk ook tipte.

Oaf en tou gingen we noar stad mit n hail klain renautje... nor veemaarkt en de vraauwlu gingen din stad in.Ik was altied bie opa op veemaarkt as ik din  n keer mit de vraauwlu mit mos noar C&A veur n zundoags pak was het n ellende t aine pak noa t aander mos ik paazen van heur. Zai pluig mie altied en din noar Peek en Cloppenburg en din nog n keer noar Mijering en din weer terug noar C&A totdat ik wel 10 pakken paast haar. t Pak wer altied te groot kocht want ik gruide nog...ik vruig mie din oaf woarom mout je din paazen...

t Eten was zo as mien ootje dat wìnt was van t binnenschip woar ze op geboren was. s Wondoags stukje worst derbie en zundoags stukje vlais. Ze was de dochter van onze grote zeeheld dij nog op de grode zailboten om Kaap Hoorn voaren haar. As ik mit mien moe doar kwam kon hai hail mooi vertellen over vissen dij over het schip vlogen van aine kaant noar aander kaant.
Mien overgrootpa van aander kaant heb ik nait kìnt mor dat was de schoulmeester van t dörp, kèrkorganist en veehandeloar. Hai haar ombie 11 kinder en t was haile n deftige femilie. Moe mos as wichtje altied mit hom noar kèrk, mit n grote strik in t hoar woar ze  nou nog over pruit...zo n hekel haar ze aan dat ding en ze zongen „boven de starren.“ Ik kin mie indenken dat dij man ook n kop haar. Het waren zeker nait de makkelijkste mìnsen...

Opains noadat „zai“ wel n 15 joar zunder een man was kwam der n vremde kerel oet Austroalië...dij ston op stoep... n vremde kerel op boerderij, nait te geleuven. Dij kerel wos niks van heuen en van kòijen oaf. Dat het hail laank duurt veur ik hom kon verdroagen. Gelukkig zat t er gain kop op...n makkelijke man...aine dij zien haile leven veur heur op knijen lag, dat paasde nèt.

Tot t lèste tou spraide 'zai’ de vleugels oet over de haile femilie...met noadruk op haile femilie en as der aine ontglipte...hail voak was ik dat...soms wel ains een poar joar...din was ze wel zo laank  aan t ruden dat ik weer onder heur vleugels terecht kwam...op t lèste ik heb mor tougeven ook vanwege de leeftied.
We stonnen nou op t raand van t nust oet te kieken...mor dij starke vogel mit dij grote vleugels komt nait meer, nooit meer...nait meer regeren op t nust, dat is din ook weer een roar gevuil... zo koal...der mist wat... Gelukkig het ze ons vlaigen leert mor onze vleugels zallen nooit zo groot en staark worden as dij van „zai.“

groutnis
John Hoekman

Logboek 123

Bulletin


Het is vandaag 16-12-2013.

Ik wil dit berichtje plaatsen voor de vrienden van mijn moeder, over wat er zich heeft plaatsgevonden in de afgelopen week. Moeder is 86 en vader is 88 jaar.
Dinsdagavond de 10e dec. begon moeder pijn te krijgen in de borst/maag en het werd zo hevig dat de oude lui niet aan het boodschappen doen toe kwamen. s Nachts tegen drie uur heeft moeder mijn broer gebeld die dan direct kwam. Wij zijn van de familie niet zo kleinzielig en dus werd besloten nog maar even af te wachten... t Zullen wel de darmen zijn...

De pijn ging tot de volgende morgen niet over en er werd besloten de dokter er bij te halen. Deze besloot direct de ambulance te alameren en hup naar het ziekenhuis. Ik werd deze morgen gebeld door mijn broer en ben toen direct richting ziekenhuis vertrokken. Ze hadden een onderzoek gedaan en waarschijnlijk een ontsteking. We zijn weer vertrokken met in het hoofd , t zal een weekje duren en dan is ze er weer.

Ik werd s middags gebeld door mijn broer met de mededeling ...het gaat niet goed...of ik direct wilde komen. Vier chirurgen zaten op ons te wachten met de mededeling moeder zal binnen 12 uur overlijden. De slagader onder het hart (ik ben geen dokter) vertoonde een breuk/zwakte en binnen afzienbare tijd zal ze bloed gaan verliezen en zou het gaan gebeuren.
Hoe zeggen we het tegen moeder...nou daar zit je dan...Ik durf dat niet...Ik zeg tegen de dokter mijn broer is harder en hij ging mee om het haar te vertellen. Moeder was dus ondanks de pijn helder zoals altijd en ik maar denken, hoe zal ze dit bericht ontvangen...maar dat ging boven wonder goed...ze begreep het al voordat de dokter een woord had gezegd.

Ik ben de volgorde vanaf die tijd even kwijt...Ze kwam op een kamertje te liggen de toeters en bellen werden afgesloten. De chirurg kwam en vertelde moeder dat ze 1% had of een wonder...dat zou ook nog kunnen. We kwamen in een andere kamer, gordijnen dicht en daar zaten we...onze ouwe is ook 88 jaar en voor hem was er een extra bed maar ja daar kwam natuurlijk niets van. Mijn broer maar steeds op haar inpraten ..."ogen open houden en we gaan voor de 1% moe"...en het werd een groot afscheids ritueel...ook was het inmiddels weer een uur later geworden...Ik begon met haar over vroeger te praten om de tijd te doden en haar bezig te houden en dan viel ze weer weg...en dan was ze er weer...vanaf dinsdagavond had ze geen slaap gehad...maar de moed moest ze niet laten zakken alhoewel dat af en toe onvermijdelijk was...en we zaten dan te janken met het hoofd naar beneden en dan zei ze weer...niet huilen...t Is zunde zei ze dan weer...nou zie ik die kleine meid niet opgroeien...t Is zunde dat ik weg moet...en t is zunde herhaalde ze dan voor zich heen mompelend. Dat potje aan de wand van de zuurstof toevoer borrelde maar door...

De koffie en de thee stond klaar en ook de broodjes...wat een fantastische verzorging en we werden ook niet gestoord. De volgende dag kreeg onze ouwe te eten...hij had natuurlijk geen trek maar hij moest van ons...en hap voor hap werd het naar binnen gewerkt en de tijd ging zijn weg volgen. Ik moet wel bekennen er werd bijna niet naar de klok gekeken en de tijd ging eigenlijk snel. De zuster kwam tegen half één in de middag...met het verzoek even mee te komen voor een gesprek met de chirurg...waarop moeder rechtop kwam voor zover dat ging...en zei met doordringende stem..."Ik wil nait dood è..“

Ze had de 12 uur doorstaan en er was nog weer eens overleg geweest met Groningen...de toestand was stabiel...Ze moest dan overgeplaatst worden naar een verzorgingshuis...maar voor ons stond vast...naar huis...haar huis.

De mededeling was eigenlijk dat ze er na een paar dagen niet meer zou zijn...maar het is morgen al een week geleden. Het gaat goed en we moeten er voor waken dat niet teveel vrienden even voorbij komen want moeder weet dan nog wel iets te vertellen...en ze mag zich niet druk maken. Alle mensen om haar heen besteden de grootste zorg. Teveel druk op de ader kan fataal zijn.

De ontlading is in de keuken elke dag te bespeuren...Hoe gek het ook klinkt...en we houden de moed er in...Moe zit al even recht op en vandaag de eerste 5 lepeltjes aardappelpuree en spinazie...dat spul van de apotheek vind ze maar niks...en mijn broer maar streng zijn..."dat mout moe"...en moe maar weer..."krieg der pien in t lief van" Ik had haar vanmiddag in de armen en vroeg of we de tango of de foxtrot gingen doen...ze mocht deze keer zelf kiezen. Maar dan krijg ik op mijn donder van broerlief want ze mag niet lachen...maar daar is ze ook te zwak voor...We gaan door...we willen het plantje in het voorjaar weer in bloei hebben.

Groetjes
John

Serkan Cagri - Klarnet Taksimi.

Logboek deel 122

Een tijdsbeeld van de voorstelling 'olwiefkenijs' en de rare ideeën van een gepensioneerde dorpsdirigent in een drieluik-blog.


De stormvloed

Het is 8 dec. 2013 en 6 graden. We hebben een flinke springvloed achter de rug en dan moet ik altijd denken aan de werklui die in 1877 zijn omgekomen in NieuwStatenzijl.
De dijk en de nieuwe sluis waren in 1877 net gereed, alles met de schop, toen s'avonds tegen 11 uur
de sluisdeuren het begaven. De sluismeester woonde pas 14 dagen in zijn nieuw huis en de uitvoerder had ooit eens een keer tegen hem verteld als de nood aan de man komt is het peilhuisje een veilige plek.
De man kreeg gelijk maar er konden maar vier mensen in dat huisje en ze zaten er al met zestien in. Die nacht zijn er 36 mensen omgekomen. Als de storm weer eens opkomt moet ik er altijd aan denken daar in NieuwStatenzijl al die mensen daar in de ‚sliek.’ Er kwam nog een baby aangespoeld in NieuweSchans in een houten ledikantje met een hond er boven op. Deze hond had het ledikantje in evenwicht gehouden zodat het net als een bootje bleef drijven.

Finsterwolde

Deze week is de heer Zomerman overleden 88 jaar. Het was één van de laatste  muzikanten van mijn trouw blaaskapelletje uit Finsterwolde. Ik was daar 25 jaar dirigent (tot 2001) en daarom ben ik, denk ik, ook zo verbonden met deze regio. De voorstelling ‚olwiefkenijs’ is eigenlijk een aubade aan deze regio. De tijd in Finsterwolde had ik nooit willen missen. Finsterwolde eens berucht om het communisme en de arbeiders -opstand van 1929.

Toen ik daar voor het eerst kwam zij de kastelein tegen mij...“In mien kroug wordt nait over politiek proat, as je doar mor even rekening mit hollen“...Ja... er is geen volk op aarde zo recht door zee als de Finnerwolmers. Nog een eigenschap is dat ze daar alles goedkoper kopen als in de rest van Nederland. Als je zegt:“Das gekoop doar“...dan krijg je te horen..“mor doar is t nog veul gekoper.“ (goudkoper of goedkoper) De oude garde was zo opgevoed, men verdiende echter bij de boer niet veel. Men had een grote tuin en alles werd bij elkaar geritseld. De stelmaker ook één van de muzikanten vertelde eens dat hij als jonge vent één keer per jaar naar de boer moest om af te rekenen. Hij kreeg dan een sigaar mee voor de boer en met de waarschuwing...“Hol vout bie stuk en geef nait tou“ dat wilde zeggen als je dan bij de boer zat in de voorkamer je niet moest toegeven als de boer begon te knibbelen...Het was een gevecht voor de jongen die dan ook weer met knikkende knieën huiswaarts trok om verslag te doen.

Olwiefkenijs

De telefoon rinkelt en het gaat goed met de voorstelling...volgende week naar Borgsweer (bij Termunten) een week later Delfzijl en dan in januari tot nu toe weer 4x op pad. Ik heb de laatste tijd gemerkt dat men mijn gedichten op prijs steld...na ieder gedicht krijg je applaus en dat had ik nooit gedacht, dus meer gedichten. Ook nieuw is dat ik klassieke stukjes klarinet-muziek ga spelen...allereerst in Borgsweer...live...een stukje uit de Czardas van Monti...met beelden over de gloriedagen van Delfzijl.

Het verhoaltje in t Grunnegs

Overal was vrouger tied veur, verhoaltjes vertellen, kinder altied boeten speulen. Mouder was din s’oavends aan t braaien, voar mit zien proemke en we gingen wekelijks in de tobbe. De eerste verbrandde zuch hoast en de lèste kwam der nog smereger oet as hai der inkommen was...We kregen een waarme kroek mit op bère en dat lepeltje levertroan waiten we nog as de dag van guster.
Nee...de wereld is oareg veraandert en t gaait ook zo haard. Aal auto’s en dat compjoetern wor je gek van en as je nait zo’n ding hebben heur je der ook nait meer bie. t Jongkgoud wordt ook aal brutoaler. Ik luip lèst op stroat komt ter zo n snötneus aan en zegt tegen mie „ zo...haalf zeuven“ Ik keek hom aan en toun stonnen der al tiene om mie tou. k Heb gelok had dat ter aine zee „ lot mor, t is n zachte ain mit n vlak verstand.“ Nou dat klopte ook wel den dat zit bie ons in femilie...n vlak verstand...Dat zit aan mouders kaant den voar zègt altied „dom wief.“

Ik wol doar wel ains wat meer over waiten woar ik nor oar...want ik bin in femilie n oetoarder. k Heb noaber even aanhollen den dij wait hail veul. Hai is...nou mout je even wachten è...Je mouten t woord hoast mit n knieptaange oet haals hoalen...Hai is Geneacoloog...of zukswat...mor wie zeggen thoes gewoon hom. Wie nuimen hom hom...nou mout je even wachten è...nait dat je mainen we nuimen hom...hom hom.t Is ain keer hom, zo van wie wonen tegenover hom...nee dat klopt ook nait den wie wonen schuun tegenover hom. Nou t is gewoon hom aans kommen we nait van hom oaf.

Wie hebben thoes kiek ter op mor doar lopt mie rommeltje vraauwlu...bie hom...ik zeg tegen Teutje...Teutje is mien vraauw...Hai het ter zeker suker omtou...Nou zegt teutje „t zal... bie hom...wel nait zo'n stofnust wezen as bie die...Teutje is zo vraid man. Teutje mout ook niks van hom hebben. Ik zeg tegen hom „wat dust toch aal mit dij vraauwlu.“ Hai zegt: „ onderzuiken“ Ik zeg tegen hom..."joa...boven zal wel niks te vinnen wezen." Teutje wer de kop glìne hait...n kop as n twijkwartjes boeskole...en nou snoetjen wie ook nait meer...Jongs in t dörp zeden doar kist nor fluiten...en nou heb ik mie n fluit kocht.

De klarinet

Ik moet wel weer aan het werk want de voorraad klarinetten die gerenoveerd zijn raakt langzamerhand op. Ik vond in mijn bescheiden werkplaatsje, achter mijn rug een oude Hammerschmidt klarinet een Duits systeem en dacht die maar eens op te knappen. Nou dat heb ik geweten...een super instrument! Ik denk uit de jaren 50 van de vorige eeuw met heel weinig kleppen maar een lekker ding... wat een lekker ding.

In 1873 begon Martin Hammerschmidt klarinetten te bouwen in het mooie Ergerland. Het bedrijf werd overgenomen door Karl Hammerschmidt en hij maakte veel klarinetten voor de kleine kurorkesten waarvan er in die tijd talrijke waren. In 1934 werd het bedrijf overgenomen door zijn zes zonen. In deze tijd speelde Otmar een belangrijke rol in het maken van zeer goede instrumenten die veel werden gebruikt in de grote symfonie-orkesten. De oorlogsjaren deden grote inbreuk op het maken van de instrumenten. De productie stond op een laag pitje. Het bedrijf zoals alle bedrijven werd een staatsbedrijf en in 1946 werd het bedrijf verhuisd naar Burgau in Bayern. De klingson klarinet werd een groot succes. In 1969 kwam de volgende generatie Hammerschmidt's  met o.a. Gerald Hammerschmidt en in 2003 kwam Klaus Hammerschmidt met geweldige instrumenten. Dus een Hammerschmidt is zeker de moeite waard. De prijs liegt er ook niet om kijk maar even op hun site. Ik blaas nu op een oude Klingson en als je via marktplaats een koopt vraag dan naar de lengte van het instrument vanaf het tonnetje (dus zonder mondstuk opmeten) moet het ongeveer 59,6 cm zijn en geen 58,4 want anders heb je een hoge stemmings-instrument en kun je niet samen spelen met andere instrumenten. Ik zal proberen een filmpje te delen op deze blog van Serkan Cargri spelende op een Hammerschmidt. Ik krijg toch ook zin in een ander geluid als ik dit zo hoor.

Groetjes
John Hoekman

Hammerschmidt clarinet by John Hoekman

Fontain vintage clarinet (+afspeellijst)

Logboek deel 121

Wagenborgen

Een tijdsbeeld van de voorstelling 'olwiefkenijs' en de rare ideeën van een gepensioneerde dorpsdirigent in een drieluik-blog.

Het is 17 november 2013 en druilerig weer in Woldendorp. 5c graden en dokeg.
(dokeg=mist)

Olwiefkenijs

Gisteren een optreden in Wagenborgen gehad voor de Anbo aldaar en het was weer lachen. Aantal bezoekers ongeveer 50 in de leeftijd 50/70 jaar. Olwiefkenijs gaat in drie hoofdstukken. Ik had het eerste deel iets veranderd en liep dan ook niet zo vlot, even een stukje tekst kwijt. De binnenkomer over hoe mijn familie de dagelijkse gebeurtenissen beleefde was goed. De levertraan kende men nog wel als de dag van gisteren.

Als ik de teksten fris in het geheugen heb dan vergeet je snel iets op het toneel, waar het publiek overigens niets van merkt maar het is dan zonde om een goede grap te missen. Het programma is precies zoals ik het langzamerhand wil hebben...door steeds maar weer te verbeteren. Er komen meer grappen bij en die kun je er lekker tussen plakken. Iemand kwam na afloop naar me toe en had de voorstelling al eerder gezien en vertelde dat het allemaal losser was geworden en dat was een opmerking die zeker waar is. Ja als je elke week op pad bent gaan de teksten automatisch.

Gisteren liep mijn klarinet niet zo goed. Onder het hoofdstuk klarinet zal ik hier iets meer over schrijven. Al met al was het weer een goede voorstelling...Ik hoop nog steeds dat het meer bekendheid krijgt want de cirkel moet groter anders moet ik weer wat nieuws bedenken.

Het verhaaltje in het Grunnegs

Deze keer geen Grunnegs verhaaltje maar enkele woorden of uitdrukkingen die ik in de voorstelling ’olwiefkenijs’ gebruik. Ik sta er iedere keer weer versteld van dat zo weinig Grunnegers deze uitdrukkingen niet meer kennen. De provincie Groningen is tweetalig men spreekt Gronings en Nederlands. Op school was het verplicht Nederlands te spreken wat uiteindelijk de ondergang van het dagelijks Gronings is geworden. Hier komt nog bij als je een beetje hoger in rang was dan sprak je Hollands...De arbeider zei dan „Ze proaten hoog Hoarlemmerdieks.’ het waren vooral de ‚Kakkers.' Deze onderwerpen komen ter sprake in mijn boekjes. Er zijn vijf delen in het Hollands geschreven, want een Groninger heeft nooit geleerd Gronings te lezen of te schrijven. Ik krijg wel de indruk dat men de laatste tijd weer meer Grunnegs gaat praten en dan is het jammer dat men de oude woorden en uitdrukkingen mist.

Ik was laatst een pony aan het bekappen ( ik ben ook nog hobby-pony-hoefsmid) en zei tegen de man, trouwens een echte Grunneger „ Kiek doar wil ik liggen as k dood goa“ en ik wees naar een idyllisch plekje op het kerkhof naast zijn huis. „ Oh toch nait aan schaar kaante.“ zei de man. In het Hollands betekent het „toch niet aan de schaduwzijde" Ik begreep het niet en vroeg wat is het verschil dan? Hij vertelde dat de mensen die aan de schaduwzijde liggen de armen waren en mensen met geld kwamen aan de zon-zijde te liggen.

Pogger betekent kikker. Poggediksteerten of dikkedik-koppen zeiden ze vroeger tegen de kleine kikkertjes. De kinderen sprongen als poggers in het diep. Ik was gisteren in Vledderveen en vertelde zo over mijn bevindingen en liet het woord pogger vallen. De man kon me vertellen dat het een stroompje was in zijn buurt. Het werd Poggedaip genoemd waar natuurlijk veel kikkers zaten, later werd dit Pagediep en zo heet een inkoopcentrum, zwemhal in Stadskanaal Pagecentrum en niet zoals de meesten zeggen Paasje-centrum.

Attjenat betekent snert, het komt van het woord attjes (erwten).
Körtbainen zijn mensen met korte benen en hiermee wordt kinderen bedoeld.
Ol Kwak zei men vroeger tegen de dorpsdokter en het woord komt van kwakzalven.
Hij is een oetoarder...Hij ‚oart’ niet naar zien voar (vader) en niet naar zijn mouder hij ‚oart’ nergens naar. Een ‚oetoarder’ is een buitenbeentje in de familie...Een goed voorbeeld is... natuuúrlek...ondergetekende.

Ik schreef al eens een keer over Jaarfke de grote profeet uit het Oldambt. Jaarfke kent, tijdens de voorstelling, niemand meer anno 2013 en Stientje van Kraaierspoul ook niet. Er is een boekje gevonden in de Duitse stad Keulen waarin 12 profeten worden genoemd en Jaarfke was de tweede profeet.

Jaarfke uit het Oldambt.

Jaarfke voorspelde bijna alle gebeurtenissen in het Oldambt (prov. Groningen, Nederland) van kerktorens die omvielen tot aan dorpen die afbranden, de 80 jarige oorlog enz. enz. Het is onbekend wanneer Jaarfke leefde en of hij wel ooit heeft geleefd. Misschien zijn het verhalen die toegeschreven zijn aan ene persoon Jaarfke. Het verhaal moest een naam hebben en vader die het vertelde, in een tijd dat er geen krant of radio was, kon immers niet vertellen dat hij het zelf had voorspeld.
Men sprak ook wel over een zekere Jaarfke Wiepkes uit Noordbroek over een arme visserman. Ik bedenk dan dat het woord wiepkes betekent grapjes en concludeer dan dat het een verzonnen personage is...maar wie weet...Het zijn de duistere kanten van het Grunneger land en zo zijn er nog meerdere verhalen die ik van overlevering nog in mijn hoofd heb. Ja mensen... een lopende hond vangt altijd wat in de mond.

De klarinet

Ik zit in een dip...het blazen loopt voor geen meter. De klarinet is goed maar het mondstuk en riet is pet. Ik blaas anders zo gemakkelijk op de gangbare mond-stukken en deze keer vond ik nog een VanDoren B45 en dacht zonder te proberen dat lukt altijd, dus niet!
Het eerste geluid dat ik produceerde was een piepertje...dat was jaren geleden dacht ik...nu is dat wel te beheersen door allerlei embouchure truken maar het blaast niet lekker. Waarschijnlijk zit dit in de baan van het mondstuk...de beide zijkanten waar het riet overheen loopt zijn dan niet gelijk. Waarschijnlijk is hier aan geknoeid. De mevrouw waarvan ik de klarinet heb, heeft de klarinet denk ik verkocht omdat de klarinet niet goed blies terwijl het aan het mondstuk ligt. De klarinetten die ik aflever zijn gegarandeerd goed dicht en blazen goed en als dat niet zo is dan ligt het aan de combinatie...speler...mondstuk...Ik moet in mijn geval even rustig een paar mondstukken uitproberen want het was mijn enigste B45 nog. Ik neem dan mijn Gigliotti, Goldtone 2 of een Buffet mondstuk, maar het wordt tijd weer een eigen mondstuk te blijven gebruiken en niet heen en weer te switchen. Mochten er mensen zijn met een klarinet die niet lekker blaast ruil dan het mondstuk dan is het probleem zo verholpen.

Groetjes
John Hoekman

Logboek deel 120

Wagenborgen

Een tijdsbeeld van de voorstelling 'olwiefkenijs' en de rare ideeën van een gepensioneerde dorps-dirigent in een drieluik-blog.

Het is 10 nov. 2013 nu even geen regen en het is 5 gr.C.

Olwiefkenijs

Ik ga a.s. vrijdag 15/11/13 met Olwiefkenijs naar Wagenborgen, voor de Anbo optreden. De voorstelling is ook toegankelijk voor niet leden, dus allemaal komen. Ik heb er weer zin in en na deze week is er een pauze tot half december. De voorstelling gaat goed en dat is wel eens minder geweest en zo zie je maar weer...nooit opgeven, het heeft zijn tijd nodig ...over opgeven gesproken...

Ik herinner me dat ik speelde met een fenomenale drummer, de man was toen,denk ik,om en bij de zestig jaar, een professional die altijd op de Holland Amerika lijn had gespeeld. Hij was een enorm goede zanger en zong het hele Italiaanse repertoire wat in die tijd (de jaren 1960) top was.
Ik was er tenminste van onder de indruk, komt er een rare snuiter aanslenteren, stond voor de büne en zei uit het losse handje, hij schudde het zo uit de mouw... „ Zo heb je dij opa der ook weer bie.“ Na afloop van het optreden hoorde ik een enorme klap op een trommel en de drummer zei: “Zo... dit was mijn laatste optreden.“ Het was wijlen Ben Vlek, zijn stemgeluid zit na een halve eeuw nog opgeslagen in mijn geheugen. Bij mij kunnen nog zoveel imbecielen komen ik denk niet dat ik me nu daar nog iets van aantrek.

Een verhoaltje in het Grunnegs.

Olwiefkenijs over mien kameroad Tjoam. Hai is net zo groot as ik as hai mie optild, n beer van n kerel. Tjoam is n oetoarder.Je oaren noar joen voar of je oaren noar joen mouder mor Tjoam oart nargens noar en dat is n oetoarder.

Noaber hèt stambouk van Tjoam ook noakeken en hai zee het binnen weer dijzulfde genen as ik heb kregen van mien femilie...dat spul hebben ze ook deurgeven aan Tjoam...Ik zeg „Kin je joe dat ook aanpoten?“...nee zee der „mor je kinnen der wel flaauw van wor n.“

Tjoam zien stamvoar was piroat omstreeks 1600 in Ulsde. Ik zeg: „As dat ter ain keer inzit gait ter nooit weer oet.“ Tjoam kin ook niks liggen loaten t is nèt n kraaie. Tjoam goat nou elke weke verkled as piroat noar n piroatenkoor, t zit ter in. Ik zeg: „Hou hait joen koppeltje Tjoam“..."De kraaien“...Ik zeg: „Treed je wel ains op dìn?’...Joa zegt Tjoam „we waren lèst nog veur televisie...opsporing verzocht“...Ik zeg: „ Oh das mie ontgoan...mooi man.“

t Binnen roegbainen bie Tjoam ze steken eerappels rauw in bek, mor zit gain spier kwoad in d haile jong...altied aanloop in zien toentje. Hai hèt n toentje op beun. Vraauw zee tegen mie „ Hou is t toch meugelek wie hebben lèste tied zo n hoge stroomreek n’...Ik zeg: „Och zal wel kommen van t aquarium.“


De klarinet

Ik had het er de vorige keer steeds over dat het Duitse systeem beter zou klinken dan het Böhm systeem.
Dit is gedeeltelijk waar want voor het populaire genre gebruik ik liever een Böhm systeem. Ik weet ook niet waarom maar het ligt lekker en is in de intonatie in combinatie met een grote tip opening mondstuk enorm lekker.

De meesten en zo ook ik moeten het doen met een Böhm of een Duits systeem omdat de Reform Böhm (een combinatie van de twee) veel te duur is. Ik pak bv voor de czardas van Monti (op een goede dag) liever een Duits systeem en voor 'Cry me a river' weer een Böhm systeem en op alle twee systemen te spelen, te wisselen, valt in de praktijk reuze mee.
Op een Duits systeem zou ik dan weer Mozart of Weber spelen, deze muziek is er gewoon voor geschreven. Ik noem steeds de Würlitzer maar er zijn in Duitsland zeker nu nog meer bouwers die ontzettend goede klarinetten bouwen. De prijs is wel aan de hoge kant en daarom koop dan liever een gebruikt top-instrument uit de oude doos. Op mijn verlanglijstje staan nog een Hans Kreul, Penzel-Mueller, Eugène Albert, Carl Krupse, Clemens Meinel, Nürnberger etc dus ik moet nog wel even blijven op deze wereld.

Ik moet wel bekennen dat ik geen ervaring heb met de moderne „Schille“  Böhm klarinetten en deze klarinetten lijken me de moeite waard om te proberen zo ook de duurdere exemplaren van boven de €5000,- van andere merken zullen zeker goed zijn alhoewel ik op de Opus 2 van Leblanc rond de €4000,- niet in de lucht sprong.

Groetjes
John Hoekman







 

Logboek deel 119

Een Fontain-Couesnon klarinet

Een tijdsbeeld van de voorstelling 'olwiefkenijs' en de rare ideeén van een gepensioneerde dorps-dirigent in een drieluik-blog.

Het is 5/11/2013 en een regenachtige dag in Woldendorp.

Olwiefkenijs

Ik mocht maandag 4/11/13 een voorstelling geven in Veendam voor de biljartclub aldaar. Het feest was in ’De Dukdalf’ een gezellig buurthuis met diverse zalen en leuke gezellige hoekjes. Het publiek was super en het klikte van beide kanten, het was een top middag, daar kan ik weer een week op teren.
Ik heb de laatste tijd geleerd dat je vooraf goed moet informeren voor welk soort publiek je gaat optreden. De mensen moeten er even voor gaan zitten en dan gaat het perfect. De mensen moeten van Plat Gronings houden en een grof woord zit er af en toe tussen en dat moet kunnen, al met al even goed uitkijken voor wie, wat en waar.

Het verhaaltje in het Grunnegs

Vanoaf 1960 ging alles veraandern, je mouten ja mit de tied mitgoan. Je gingen vrouger mit t melkoakertje veur aan weg veur n kan melk, n proatje derbie. De klouken dochten der aans over en minister duimelot bedocht de zulfbedainens in de grode ploatsen. Hai zee ze kopen din aal meer as ze neudeg binnen goud veur de economie, mor we kopen zoveul dat we nou apmoal te dik binnen. Aalgedureg heur je veur
t nais...“De vliegtuigen blijven vandaag aan de grond.“

Törfschippers, scheepjoagers, koleboeren apmoal weg. We hebben nou gas en das toch veul gemakkelijker as s,oavends aal mit kolen sjaauw n. Ain noadail is dat we nou oardbevens hebben, vraauw is der zo benauwd veur dat t huft mor even te trillen kròpt ze bie mie op schoot. As t trillen doan is trilt zai nog aal deur. Ik zeg magst die wel n keer noakieken loaten op scheuren.

Bioscoop ging verdwienen we kregen de televisie. Dokter (ol Kwak) haar der twij noast mekoar din kon hai bie t voetballen t haile veld zain. De harmonikoa-speuler ging langzoamerhaand verdwienen we kregen de Diejé. Daansen mit n normoal verstand wil hail nait meer doar heb je nou excercitiepillen veur din goan je oet joen dak, je hebt gain dakpan meer op kop. Dij Miekel Jakson holt bie t dansen zien spultje vast mit haand, hou vèr bin je din hìn...dat kin toch èlk. Je gonnen der toch langzoamerhaand aan twiefeln of t aal wel beter worren is...

De klarinet

We hadden het in de vorig artikeltje over Frits Würlitzer die de reform-Böhm klarinet maakte omstreeks 1930/40. Het was een combinatie van een Schmidt-Kolbe en Oehler systeem. Een Duitse klarinet met de grepen van een Böhm systeem. Het voordeel was de goede Duitse tuning, intonatie, donker lyrisch geluid en het gemak van de Franse Böhm kleppen.

We hadden het de vorige keer over de heer Schmidt en we weten niet veel over de heer Kolbe. Hij leefde van 1863-1952 in Duitsland. Hij besloot zich te vestigen in 1893 in Altenburg en genoot een opleiding bij de heer A.H.Penzel (1843-1892). Deze naam Penzel kom je later tegen in Amerika. Penzel ging samenwerken met de heer Müller en ze emigreerden naar New York. Omstreeks 1900 zie je dit veel gebeuren de markt was in Amerika immers veel groter. Ik ben gelukkig nog in het bezit van een Penzel-Müller klarinet.

Kolbe ging samenwerken met Schmidt en ze ontworpen zowel Duitse als Böhm systeem klarinetten. Hier was al sprake van een Duits/Frans systeem. Kolbe was de bouwer en Schmidt de ontwerper. Schmidt zijn ontwerp werd gemaakt door Kolbe omstreeks 1900 in Altenberg (Duitsland) De reform klarinet kende dus al eerder zijn oorsprong voordat Frits Würlitzer er in 1930 mee kwam.

Er zijn geen Schmidt-Kolbe klarinetten meer voor zover bekend, wel is er een prijslijst van 1928 overgebleven. Later liet Schmidt zijn systeem maken door de heer Neidhardt in Schöneck (Saksen Duitsland). Hier zijn weinig exemplaren van gemaakt maar wel met een hoge kwaliteits score. Er zijn ook Reinhardt’s eigen systeem klarinetten. In deze tijd had je veel eigen ontwerpen van diverse bouwers daarna ging de heer Schmidt samenwerken met Frits Würlitzer en deze maakte zijn ontwerp. Je kunt dus beter spreken van een Schmidt klarinet die al vanaf omstreeks 1900 werden gemaakt. Würlitzer maakte naast de reform klarinetten ook de Oehler systeem klarinetten, die hier in Nederland, zoals ondergetekende, nog veel wordt gebruikt.

Het is wel duidelijk dat een Duits systeem toch beter klinkt, meer klarinet, dan een Böhm systeem alhoewel er nog steeds bouwers zijn die nieuwe dingen ontwikkelen in het Böhm systeem. De tonnetjes, de rieten, de mondstukken etc. en natuurlijk de boringen. Als je beide systemen bespeeld en een bepaalde tijd op een Böhm speelt zoals ondergetekende en je pakt dan weer de Würlitzer dan merk je het verschil terdege...Speel dan de Würlitzer of elk ander Duits systeem met een Duits mondstuk en zorg altijd dat de boring hetzelfde is als het tonnetje en deze weer dezelfde borig heeft als het bovenste gewricht.

Groetjes
John Hoekman

 

Logboek deel 118

De kegelclub

Een tijdsbeeld over de voorstelling 'olwiefkenijs' en de rare ideeën van een gepensioneerde dorpsdirigent in een drieluik-blog.

Het is zondagmorgen de klok is een uur teruggezet en het is buiten winderig regenachtig en 13 C.

Olwiefkenijs 

Olwiefkenijs over de voorstelling 26 okt. 2013 voor de kegelclub 'Liek Oet’ te Delfzijl. De kegelclub bestaat nog uit om en bij de 25 leden. Ik ben dan nog een jong broekie tussen al deze herfstbladeren. Het waren allemaal mensen waar ik de goede oude tijd mee heb doorgebracht. De voorzitter haalde nog even aan dat ik met mijn trio vanaf 1994 een paar jaar achter elkaar het jaar feest had  verzorgd... Ja dat was nog eens een tijd.

Het eerste deel van de voorstelling ging goed, alles uit het hoofd, geen enkele keer spieken. De begeleidings-muziek had ik deze keer apart lopen en dat was wel even spannend. De muziek via de USB stick laat te wensen over en daarom doe ik dit nu met een CD speler die ik apart kan regelen via een aparte speaker-box en met een lekker bas-geluid erbij.

Als je voor eigen publiek speelt met een nieuw genre moeten ze altijd eerst even de kat uit de boom kijken maar het ijs was al snel gebroken. Het tweede hoofdstuk hoefde niet, zoals afgesproken want men moest bingo spelen...Ik schoof ook aan en kwam naast twee oud bekenden te zitten waarvan de vrouw steeds haar man benadrukte dat hij om zijn bloeddruk moest denken...ook bemerkte ze dat zijn oog weer rood aanliep...maar de Grunneger nam rustig zijn borreltje en zei niets, hij was het ogenschijnlijk gewend.

Ik begon omstreeks tien uur, na weer een toespraak een lied en een voordracht te hebben aan gehoord, met het derde hoofdstuk en dat was lachen geblazen, waarschijnlijk ook doordat de Grunneger een iets lichtelijk tintje alcohol in het bloed had gekregen. De verhaaltjes doen het goed en vooral mijn voordracht in het plat Duuts...waar geen woord Duits van over blijft maar het is lachen geblazen.
Ik ben er nu wel achter gekomen dat je met een beetje gelul meer succes kan boeken als je te blubber blazen op een toeter.

Een verhaaltje in het Grunnegs

Mien vraauw het n kompoeter kocht, je wilt ja mitdoun. We zitten op twitter, we twittern wat oaf mit ons baiden. Ik heb al honderd volgers dat binnen minsen dij joe achternoa zitten.

Ons dochter is deur dat ding aan n kerel kommen...vandoag bestellen en mòrgen in hoes...De boeren hebben dat nog nait deur, bie ons in t dòrp was nog n boer dij n vraauw bestèlde oet n katalogus, hai kreeg allint de klaaier.

Dochter dee twij klikken en ze haar n kerel, n Chinees...meneer Ping...gain Ping Ping mor gewoon Ping. Dochter het hom eerst geld stuurt den zien mouder haar n ongeluk kregen en toun het ze weer geld stuurt...aal zaikte in femilie. Ik zeg t is net Mark Rutten dij het ook aal vellèt.

Lèst zee k gekscherend tegen vraauw toun we op bère gingen... „zollen we nog even ping pongen“...Ik mag zo groag ping pongen...wer ze kwoad...Ze zee ik was aal aan t discrimenoaren. Ik zee din speul k wel solo partijtje...

t Wicht het hom raize betoald en doar ston Ping veur deur...Hai zee: „Mien noam stoat ook al op deur ja“...Ik zeg „nee das deurbèl.“ We mouten bie t wicht op grond thee drinken, das nou heur cultuur.
Ik geef der nait zoveul om mor vraauw is zo braid van achtern as dij hìnploft, hebben ze der in Loppersum last van. Ping het ook wel grappen è... hai zee lèst LHollanders KlaasKloppen ik zeg joa... Chinezen geld tou de buuts oet kloppen...k haar direct 100 volgers meer op twitter.

De Klarinet

De Oehler reförm klarinet deel 2

Oskar Oehler had drie leerlingen. De bekendste en productiefste was Athur Uebel. Hij produceerde vanaf 1940 de bekende Uebel klarinetten met hun centered dikke warme toon. Een oude Uebel klarinet moet je nooit laten liggen...de tegenwoordige Uebels worden in China gemaakt.

De eerste maker die de theorieën van Ernst Schmidt en Louis Kolbe in de praktijk omzette was Fritz Würlitzer. Hij maakte tussen 1930-1940 de reform klarinet. Eigenlijk een combinatie tussen de Schmidt-Kolbe en Oehler klarinet met dien verstande dat de klank Duits bleef. De boring werd nog groter (15,2)

Ernst Schmidt 1870-1954 studeerde klarinet in Leipzig en toonde veel interesse in de akoestiek leer, gestimuleerd door Tr.Gentzch de klarinettist in Leipzig. Ernst Schmidt besloot in 1895 over te stappen op een Böhm klarinet wat in die tijd,vooral in Duitsland, een grote stap was. Hij begreep de voordelen van het kleppen mechaniek maar was ontevreden over de stemming en besloot de toongaten te veranderen en in 1905/1912 vroeg hij patent aan voor zijn extra Bes/gat, die op elke klarinet werd toegepast.
Hij was klarinetist en klarinet-stemmer maar had nooit een eigen werkplaats. Hij werkte samen met Louis Kolbe en later met Fritz Würlitzer. Volgende keer meer...

Groetjes
John Hoekman

Logboek deel 117

Fritz Baermann klarinet

Een tijdsbeeld over de voorstelling 'olwiefkenijs' en de rare ideeën van een gepensioneerde dorpsdirigent in een drieluik-blog.

Olwiefkenijs

Het is 19 okt. 2013 en het weer is nog steeds prima.

Ik had vorige woensdag voor de tweede keer in korte tijd een optreden in Finsterwolde. Je kunt eigenlijk spreken over een thuishaven, daar ik hier ook vijfentwintig jaar dirigent ben geweest in Finsterwolde. Dit tweede optreden ging ook weer zoals ik bedoeld had. Ik zal natuurlijk ook berichten als het niet goed gaat en dat is in het verleden al een keer gebeurd. De fout die gemakkelijk wordt gemaakt is klakkeloos een snabbel aannemen, zo van ha ha...ik heb een optreden. Ik moest dit vroeger wel eens doen vanwege het brood op de plank. Je klimt de ene keer de ladder omhoog en dan val je weer als een baksteen naar beneden.

Voorstelling en publiek moet passen. Je kunt geen Mozart spelen in een kroeg op de kermis, dat is dan wel een extreem voorbeeld maar zo ongeveer moet je het bekijken. Ik kreeg laatst een telefoontje, de man had van mij gehoord, voor een optreden. Ik merkte al snel dat ik voor de achtergrond was...hij ging er een bingo tussen door gooien...een toespraak en of ik dan een half uurtje kon opvullen...met wat grappen. Nu...dan merk je al wel dat punt één de mensen weer veel te lang moeten luisteren naar een doorgeslagen narcist en punt twee veel te lang op een stoel moeten zitten. Als ik dan aan de beurt ben gaan ze vast en zeker naar het toilet.

Op een reünie gaan ze, logisch, allemaal praten en moet je geen cabaret willen, neem dan een achtergrond muziekje. Ik maak naast mijn voorstelling nu ook een potpourri video-beelden met uitsluitend muziek...kijken ze of kijken ze niet maakt me niet uit...dan is het gewoon achtergrond, maar het optreden gaat dan wel naar de kloten en de mond op mond reclame zal ook niet geweldig zijn.

Het verhaaltje in het Grunnegs.

Ik mos lèst mit vraauw n buustholder kopen. Ze haren allint push up buustholders...zegt dij verkoopstertje..."Push betekent duwen en up is omhoog“...Ik zèg „vertel mie wat.“

Ik zeg tegen vraauw doe moust de borsten omhoog tillen. Zai t hokje in en toun ze de barrel omhoog haar ruip ze „ woar hèst doe dij buustholder.“ Ik zèg „lot mor weer hangen,“ zat ze der boven op.

Ik zeg loat mie dij borsten mor tillen..."dat zol die zo paazen“ en toun mos ik dij buustholder vastholden. Zai haar t spul weer oareg nuver omhoog, t zat ook nuver in dij buustholder mor toun mos t ding van achtern nog vast...Ik zèg „lot mor weer hangen.“

„Doe moust achter mie stoan“ zee vraauw „mor gain flauwekul in winkel è..“ Ik docht noa... en legde buustholder op de grond en zee „ stap doe der mor in, din trek ik t omhoog,“ mor ze was te braid van achtern...Ik zeg „ lot mor weer hangen.“

„We doun het over de kop hìn“ ...Opains ropt dij verkoopster...“kunnen jullie klaar komen“ Ik zee „ Nee“ ...“moet ik helpen“...Ik zeg: „Joa...kin mien vraauw der bie blieven.“

De Klarinet

De reform Böhm klarinet heeft zijn oorsprong in de Oehler klarinet. Dit systeem werd ontworpen door Oskar Oehler (1858-1936) Hij speelde in het Berlijns Filharmonisch orkest. Hij ontwierp zijn model toen hij zijn klarinetten atelier begon in 1878 in Berlijn. In dit jaar nam hij ontslag als klarinettist bij het orkest.

Drie zaken waren van belang 1) de technische problemen 2) de intonatie 3) het volume. Oehler was een verwoed reiziger en dat was in die tijd een hele toer om je per koets te laten verplaatsen en zo ontmoete hij op één van zijn reizen de heer Carl Baermann in München. Carl was de zoon van Heinrich Baermann die leefde van 1784-1847. Dit was eigenlijk de man die het mondstuk omdraaide en het riet met de onderlip bewerkte in plaats van de bovenlip wat toen gebruikelijk was. Baermann was de uitvinder van de Baermann klarinet.

Oehler ontmoette ook A.Neff in Kassel en zal ook hier ervaringen hebben opgedaan. Er bestaat nog een firma Neff holzblaasinstr. in Duitsland. Oehler had dus een goede kijk op de zaken wat er zoal gaande was in Duitsland. De drie bekende leerlingen van Oehler waren Oskar Uebel, G.Greassel en L.Warschewski. De zoon of kleinzoon van Frits Graessel is gestopt in 1975 met klarinetten bouwen.

Het is dus best mogelijk hier van deze Greassel nog eens een keer op eBay een klarinet te bemachtigen. Warschewski (1888-1950) is naar Stockholm gegaan als klarinettist van het orkest aldaar. De veranderingen die hij aanbracht aan de Uebel klarinet zijn een beetje vaag men vermoed dat het te maken heeft met bobbels in de boring. Volgens mij was het een branieschopper...maar dat is mijn persoonlijke mening. De boring van Oehler was 14,8 mm en was voor die tijd een wijde boring. De centered tone boringen kwamen pas na 1960.

Volgende keer verder
Groetjes
John Hoekman

Logboek deel 116

Het Duits systeem



Een tijdsbeeld over de voorstelling 'olwiefkenijs' en de rare ideeën van een gepensioneerde dorpsdirigent in een drieluik-blog.

Woldendorp 12-okt 2013 temperatuur 10C en nog steeds mooi weer voor de tijd van het jaar doch af en toe een regenbuitje. Het gras voor de pony s wordt schaars. Ik denk net als het vorig jaar dat ik kan maaien tot 1/11/13.

Olwiefkenijs

De voorstelling gaat prima, afgelopen woensdag was ik in Siddeburen (prov.Groningen) aantal bezoekers om en bij de 40 mensen. Alles ging goed vanaf het begin tot het eind. Ik heb zelf geen aan- of opmerkingen en dat wil wat zeggen, alhoewel ik wel bezig ben het door b.v. een act, verkleden typetje nadoen meer beweging in het geheel te scheppen.

Stientje van Kraaierspoul was een profeetsker die eens achter Siddeburen leefde.
Een profeet is iemand die voorspellingen doet over veranderingen in het land, over oorlogen en vorstenhuizen enz. en een waarzegster is iemand die meer op personen is gericht. Ik vroeg aan de zaal of ook iemand ooit had gehoord van Kraaierspoul, misschien een gehuchtje of een sloot die naar haar vernoemd is en....tot mijn grote verbazing wist een oudere man iets te vertellen over Kraaierspoul. Ik kon het niet goed verstaan maar de naam Kraaierspoul was de man niet onbekend. Hij zal wel de laatste persoon zijn die er iets over weet en ook deze myte zal verdwijnen. Volgende week woensdag naar Finsterwolde en daar verheug ik me op.

Een gedichtje/liedje in het Grunnegs.

Jan Roos de zanger oet stad
As t in kop schoot ging hai op pad.
Zong hai de verskes mit veul gedou
van Zoltkamp tot Dollert tou.

Schurreldouk en schoede nog veur
stonnen de mouders te schoatern in deur.
Jan Roos de zanger oet stad
verbrak de sleur, hai was weer op pad.

Stok omhoog zong hai Verdi en Bach.
De mìnsen laggen din slap van de lach.
Körtbainen waren drok...wat een gejoul
din pakte zien stok en huig om zuch tou.

Was Jan nou klouk of was Jan nou dom,
n flotske lallen of pokkel die krom.
Was Jan nou dom of was Jan nou klouk
Het blift veur èlk een gesloten bouk.


De Klarinet

Het wordt al wat eerder donker en bij het kacheltje is het gezellig werken aan de klarinetten. Ik denk op het moment (een moment opname) aan alleen maar klarinetten te verzamelen en te restaureren van voor 1950/1960. Deze trend zal zeker de toekomst worden omdat er al grote namen c.q. bouwers mee bezig zijn en de instrumenten duur verkopen.

Deze klarinetten zijn vaak met veel meer zorg en veelal met de hand gemaakt door vakmensen. De kleppen krijgen dan een flinke opknapbeurt zodat ze als nieuw blinken en dan wordt het opeens een heel ander nieuw instrument.  Ik heb op het moment een Fontain Couesnon op de werkbank liggen. Trouwens het instrument is door een andere bouwer gemaakt. Ik vind dit zeer verwarrend want ik wil graag weten wie de bouwer is maar ja...het instrument is super, de intonatie ietwat wennen.

Böhm versus Oehler systeem

In Amerika leerde men generatie op generatie de Böhm klarinetten bespelen. Würtlitzer de specialist van het Oehler systeem deed moeilijk zaken in Amerika. De man woonde in Oost Duitsland sprak en verstond geen Engels en daar bleef het bij. Het leuke is dat het geluid van een Böhm niet kon tippen aan de Duits donkere en lyrische klank, maar de grepen waren bij de Böhm weer veel gemakkelijker. De oplossing kwam later Würlitzer bouwde de reform-Böhm klarinet en tot op heden, ook vanwege de prijs, wordt het heel weinig gebruikt.

De klank bij een Refom-Böhm klarinet bleef dus Duits en de grepen zijn Duits/Böhm...De klank bleef Duits en als je het mij vraagt kun je dan even zo goed een Duits systeem bespelen want de moeilijkheden bij de grepen zijn te overwinnen. We zijn/worden niet allemaal top klarinettisten...waar dan de grepen van het Duits systeem wel iets in de weg zitten.

De Böhm specialisten/bouwers blijven aan het experimenteren met dan weer een hard rubberen body of een ander tonnetje dan weer een ander mondstuk, om de klank te benaderen.

Àpropos een ander mondstuk...Als je een Würtlitzer bespeeld dan moet je ook een Duits mondstuk nemen. Nu in deze tijd van gemakken zoekt men een mondstuk die gemakkelijk blaast, maar vroeger moest je het met het mondstuk doen die erop zat en lukte het niet dan moest je maar oefenen...en zie daar na een half jaar lukte het en is het jouw favoriet mondstuk geworden. Ik kocht nieuwe sax mondstukken voor een orkest en het was me een gepiep en gejammer. De meiden bleven op mijn advies volhouden en na een half jaar geen piepeltjes meer en de klank die ik voor ogen had kwam te voorschijn.

Evenzo de klank moet je, zoals ik al zei, zelf voor ogen hebben en dan zijn de Böhm klarinetten wat kil en soms metaal-achtig, vooral als je iets harder blaast. Ik doe verschrikkelijk mijn best om zachtjes te blazen, te intoneren en maar oppassen dat je niet uit de ban springt...In mijn opnamen is dat goed te horen...soms zit er een geluidje tussen waar de beheersing even te wensen over laat. Luister naar Cry me a river...

Groetjes
John Hoekman

Cry me a river by John Hoekman (+afspeellijst)

Logboek deel 115

Een tijdsbeeld over de voorstelling 'olwiefkenijs' en de rare ideeën van een gepensioneerde dorpsdirigent in een drieluik-blog.

Woldendorp 05-okt 2013 temperatuur 10C mooi weer voor de tijd van het jaar.

Olwiefkenijs

Het gaat goed met de voorstelling. Ik krijg het gevoel dat het in de toekomst nog druk zal worden sterker nog dat de voorstelling nog veel meer belangstelling zal krijgen. De telefoon rinkelt en steeds meer aanvragen...Toen ik het plan had een verslag te doen via deze blogs vanaf 2006 wist ik zelf ook niet of het zou lukken.

De blogs moeten eigenlijk ook een wegwijzer zijn voor die mensen die iets soortgelijks willen doen. Niet een verslag met veel bombarie en lof maar hoe het in de werkelijkheid gaat tenminste hier in het noorden van het land. Ik zal nog enige punten aanhalen...

Geloof in jouw product, jouw format, dit kun je in het begin met je naaste personen bespreken maar pas op!!! deel het nooit met vreemde mensen in het vak, of management waarvan je denkt dat ze iets voor jou kunnen betekenen.
Hier heb ik steken laten vallen...In de hoogste politieke kringen gingen/gaan bakken subsidie in om, blijft heel heel vaak in eigen kring, waar jij vervolgens dan toch niet voor in aanmerking komt en vertel deze figuren nooit jouw idee.  

Doe het zoveel mogelijk alleen. Ik had dit kunnen weten want een zanger uit het verleden die ik eens een keer mocht begeleiden namelijk wijlen Louis Neefs had me dit al een keer op het hart gedrukt. Doe de show alleen en betrek als het eenmaal goed gaat en als de financiën het toestaan een tweede persoon. Ga dan zo doorborduren met bv een derde, vierde persoon. In mijn geval zit ik meer te denken aan een technische man.

Het aller belangrijkste is natuurlijk...geef de moed niet op...Soms gebeurd er niks, dit kun je ook duidelijk lezen in de blogs van de afgelopen jaren. Doe er iets anders bij...niet vastbijten. Wil het niet lukken dan heb je altijd dat andere ding...maar als je erin geloofd geef het niet op, doe het anders even in de la.

Ik sta bekent om mijn veranderingen en ik vind nog steeds dat het belangrijk is de voorstelling steeds te blijven verbeteren...iedere keer na een optreden ga ik evalueren, wat was er niet goed en wat was er wel goed. Zo heb ik deze week de inleiding weer verandert in toch weer een oudere versie.

Ik vind het wel jammer dat de cultuur-instanties van gemeente en provincie die zo hoog van de toren blazen over synergie en ander onzin, zich niet laten horen of zien. Ze zijn nog steeds met zichzelf bezig en de subsidies...over waar moet het geld deze keer weer heen. Mijn show gaat immers over de geschiedenis in een vorm die er nog niet was. Het zou een leuk TV programma kunnen zijn.
Geschiedenis is altijd zo ernstig, over regenten en veldheren, maar er gebeurde zoveel naast jouw deur en daar wordt nauwelijks over gesproken.

Deze week geen verhaaltje in het Grunnegs de tijd ontbreekt omdat ik bezig ben met nieuwe grappen en teksten over de geschiedenis van Noord/Oost Groningen.

De klarinet fabriek

De klarinet-studio blijft een beetje stil, maar er liggen nog klarinetten klaar voor de verkoop en de verkoop trekt ook weer iets aan. Ik hunker er wel naar want er ligt nog een hele mooie klarinet op de werkbank namelijk een Leblanc 1176...Een heel mooi toetertje en er zat een B45 mondstuk op dus dat is mooi meegenomen.

Ik las op het internet een artikel van de vintage klarinet doctor het volgende...
Hij schrijft dat het voor hem niets uitmaakt uit welke body het instrument is gemaakt...Het mondstuk maakt het geluid en niet onbelangrijk jouw manier van blazen. Ik wil daar iets aan toevoegen en dat is...blaas regelmatig lange tonen...vooral in de laagte...Zijn stelling kan ik me goed in vinden alhoewel hout mij toch het meest aanspreekt.

Ik blaas nu vaak op verschillende instrumenten en merk steeds dat er niet zoveel onderscheid is tussen een goedkoop instrument of een duur instrument. Neem bv de Leblanc opus II toch een instrument van 3000 tot 3500 euro. Ik vind het een lomp instrument in de handen en ook nog eens zwaar...Het geluid is vol maar toch ook weer hard...iets ongevoelig...zoals een Böhm klarinet vaak kan klinken. De stemming is prima. De eerste indruk van de Leblanc 1176 vond ik iets beter...vooral in de laagte. De Getzen waar ik op blaas en ik weet niet of het uit de Selmer fabriek komt blaast super en maar toch ook weer een iets dunnere toon... neem ik dan de Würtlizer dan is dit toch een gevoelig instrument die alles aankan dus de verschillen zijn op het eerste gezicht en vooral voor de beginner bijna niet waarneembaar. Ik moet wel zeggen de Duitse Oehler/Albert systemen scoren beter in mijn opinie. Ik moet nog wel even kwijt dat mensen mij bellen en praten over merken en dan een heel verhaal over deze klarinet vind ik toch beter klinken als dat andere instrument enz... en ze kunnen er zelf nog geen geluid uitkrijgen...waar praat je dan over.

Groetjes
John Hoekman

Logboek deel 114

Noordbroek

Een tijdsbeeld van de voorstelling 'olwiefkenijs' en de rare ideeën van een gepensioneerde dorpsdirigent in een drieluik-blog.

Woldendorp 15-sept 2013 temperatuur 10C en de zon probeert er op de vroege morgen door te komen, maar het lukt nog niet.

De voorstelling „Olwiefkenijs“ (familie-berichten)

De voorstelling krijgt een wending en de telefoon rinkelt weer. 1 okt. naar Noordbroek, 9 okt Siddeburen en 16 okt naar Finsterwolde en dan november o.a. naar Wagenborgen. Het leuke is dat de mensen nu langzamerhand weten wat ze kunnen verwachten. Geschiedenis over de regio met een flinke scheut humor. Ik ga in deel twee het niet meer over het stamboek van mijn familie hebben maar over de familie van mijn grote kameraad Tjoam. Dit stamboek gaat vanaf 1600 en speelt zich af op het eiland Ulsda waar in die tijd zes piraten huis hielden. Hoofdstuk 3 geeft een vergelijking vroeger en nu en ik laat de politiek niet met rust.

 Het verhaaltje in het Gronings

Achter de wichter tou…
Tjoam was zo’n joar of haalf zeuven toun dat mit dij jeukerij begon. Thoes mos hai doar nait mit aankommen denn der wèr gain woord over rèpt. Het begon zo: Hai haar n boomhut moakt, boven in boom, tiedens dat boomke klimmen begon het allernoast te jeuken. Ik zag hom wel fokseln en zee kom mor n keer mit achter de vraauwlu aan. Tjoam ging mit, aal mor rondjes lopen , deur t dörp, achter n koppel wichter aan…"jeukt mie niks" zee Tjoam.
Toun gingen we noar kroug n Bokmòttje. We zeden altied n bokje smoren. Noa twij van dij leutje neutjes steeg het Tjoam al noar de kop, dat lèlk wicht noast hom veranderde in Lina Sjolobridgida.  Sjolobridgida zee op n duur: “Ik duuf nait allint in duustern noar hoes tou” …Tjoam keek heur aan en zee dreug: `Ik wel`…
Ze docht, nou ja, de kop mout t gat verkopen en zee: “din loop ik mit die mit.” Heur ollen waren nait thoes en Tjoam wer nor binnen nuigt en toun deden ze dat speultje, as ik dienend mag zain magst doe mienent zain. Der was ja gain lego in dij tied. Nou vot din mor zee Tjoam…Luit barrel zain en toun zai…Ze zègt tegen Tjoam mag ik ter even aankommen…Nee zee Tjoam…Doe hèst dien aigens ja vernaild…

De Klarinet

De klarinetten toko zit weer leven in. Ik ben er nog niet aan toe gekomen maar als de voorstelling ‚olwiefkenijs’ weer loopt dan hunker ik er naar om lekker rustig met de klarinetten bezig te zijn, er zitten nog mooie exemplaren tussen. Ik heb deze week een Backun barrel binnen gekregen maar was niet onder de indruk, wel was ik enthousiast over een Chinees mondstuk...man wat een geluid maar...bij de keel A en Bes liet het te wensen over. Ik probeer daar nog wel iets aan te doen want het geluid is verder prima rond en dik.
Zo zie je maar weer...wees nooit tevreden...probeer steeds maar weer iets nieuws en lukt het niet dan kun je via marktplaats het wel weer kwijt.

Tip: Als je zelf nieuwe polsters aanbrengt let dan ook op de dikte van de polsters. Ik gebruik geen stugge hars maar een lijm uit Amerika, waarvan ik een heel klein beetje in het midden van de klep aanbreng en beslist niet aan de randen. Zo leeft de polster en swingt mee.

Ik blaas de opnamen voor de commercials nog steeds met mijn goedkope Getzen Student...terwijl de dure Würlitzer en de Leblanc Opus liggen toe te kijken. Trouwens wil ik de Würlitzer nog een keer op de werkbank hebben en weer eens andere polsters proberen. De polsters uit China bevallen me goed.
Ik blaas nu op een Gigliotti mondstuk en ook een Gigliotti riet...bevalt goed alhoewel de Vandoren B45 ook super was, maar die zijn momenteel uitverkocht.

Groetjes
John Hoekman

Logboek deel 113

                                                             Ulsda was een eiland

Een tijdsbeeld van de voorstelling 'olwiefkenijs' en de rare ideeën van een gepensioneerde dorpsdirigent in een drieluik-blog.

Algemene beschouwing

Het is 28 augustus 2013 het weer is prima, lekker hobby-hooien voor de pony’s even buiten zitten thee drinken...mooi man.

De voorstelling ‚Olwiefkenijs’ deel twee is klaar. Ik ben aan het monteren en ga oktober van start. De leukste lachertjes van deel 1 gebruik ik ook weer in deel 2, zonde om weg te doen.
Nieuw is de ‚stambouk’ van mijn kameraad Tjoam. Tjoam zijn stamvader was namelijk piraat. Omstreeks 1600 waren er zes piraten actief op het eiland Ulsda.

Iedereen zal nu denken Ulsda is toch het gehuchtje van de sexclubs...nee beste mensen...dat is Klein Ulsda en dit dorpje heette vroeger Hutten. Hutten stond bekent om zijn 'scheepsjoagers.' Hutten lag aan het water van de Dollard en als je nu naar NwSchans rijdt dan ligt Ulsda aan de linker kant van de snelweg. Het zijn een paar boerderijen maar vroeger...heel vroeger...was het een eiland en de landerijen die nu om Ulsda liggen was één grote plas water, Dollard-water.

Tjoam zijn stamvader had een houten been en één oog zoals echte piraten behoren te hebben. Hij huppelde als een pogger over het eiland...en wat is nu dan een Pogger. Hij had natuurlijk een oetragen en deze was Pootje Pogger...zijn vrouw had ook een oetragen en men noemde haar 'Stientje Knientje.' Ze liep met een marmot langs de deuren te zingen...'Wèl wil mien marmotje zain t is zo n oardeg baiske'...enz.

Het derde deel van de voorstelling gaat over Tjoam en Tammo die de politiek ingaan...ze hadden zich ellen lang gebogen om er achter te komen hoe politiek werkt...de partij heet dan ook...achter den ellenbogen...en meer verraad ik niet...

Pogger = kikker...Poggediksteerten

Een verhaaltje uit de voorstelling olwiefkenijs

Het gaat over mijn stamboom vanaf 1250. Olwiefkenijs betekent familie-berichten en mijn familie leefde in het oude Reiderland. Het zijn nu de verdronken dorpen in de Dollard. Mijn stamvader had een 'oetragen' en ze noemden hem Pude en moeder was Toaveloakster. Deze naam is generatie op generatie zo gebleven. Kinderen heetten dan weer Pude van Pude en als ze een vrouw kregen werd deze weer Toaveloakster. Het woord toaveloakster betekent 'nieuwsgierig mens.'
Een oetragen, het woord komt van uitschelden/pesten en is dus een scheldnaam.

Tjoam en Tammo

Grunnegs, doar is èlk in Grunn mit geboren mor toun mozzen we  op schoul Hollands leren en nou is t aal Engels op de nijmootse apperoaten. Tjoam haar n woordenbouk kocht om der achter te kommen wat t aal betaikent.

Mobieltje betaikent 'beweegbaar model.' Tjoam aal aan t bewegen mor der gebeurde niks, het ding terugge brocht en toun kreeg hai n mobieltje voor dummy s.Gauw t woordenbouk ter bie en der ston...beweegbaar model voor dommen.Ik zèg tegen Tjoam dij verkoper het wel kiek op mìnsen.

Tjoam het nou n smartlap, hai kin der niks mit, mor hai hèt het en dat is ook wat weert in dizze tied. Ons partij 'achter den ellenbogen’ zegt... dou nou n flotske gewoon man.We mouten meer n veurbeeld nemen aan de natuur, door veraandert nooit wat ...neem nou oapen...oapen eten, sloapen en binnen drok aan t waark om kinder te moaken. t Is zo ainvoudeg, oapen gonnen nait veur carrière...Oh...gauw even t woordenbouk ter bie.

Carrière betaikent...een loopbaan...een loopbaan is een reeks van maatschappelijke posities die iemand achtereenvolgens inneemt. Nou dat bedoulen Tjoam en ik dus. Een loopboan is gewoon een pad woar je overlopen. Tjoam en ik luipen over t pad, ik zee: "kiek n dood vogeltje." Tjoam keek in de lucht en vruig ‚woar?’ Joa din binnen je even van t pad oaf...

De klarinetten

Mooi weer, vrouwen bloot handel dood, nou dat klopt dus wel. Muziek was vroeger eigenlijk voor de wintermaanden en dat is nu nog zo...denk ik. De handel staat op een laag pitje en ik maak me geen zorgen, laat het weer nog maar een poosje mooi blijven. Ik had in mijn vorige blogs al geschreven dat ik muziek componeer en speel voor reclamefilmpjes. Niet zo bijzonder maar ik kreeg vorige week te horen dat de filmpjes nu ook in China te zien en te horen zijn. China heeft geen Youtube wist men mij te vertellen. Ik vind dit wel leuk zolang ik de voorstelling 'olwiefkenijs’ maar niet in het Chinees hoef te doen.

De groetjes
John alias Tammo

Logboek deel 112

Tjoam aan t jenever stoken


Een tijdsbeeld van de voorstelling 'olwiefkenijs'en de rare ideeén van een gepensioneerde dorpsdirigent in een drieluik-blog.

1 Algemene beschouwing.

Het is maandag 22 juli en we hebben zomer, gisteren 31 graden en dat bevalt erg goed. Ik ben aan het hobby-hooien voor de pony's, schilderwerk aan het huisje en gisteren de laatste hand gelegd aan een klarinet. Ik schreef het al in de vorige blog, stilzitten is moeilijk.

De voorstelling 'olwiefkenijs' begint weer op te leven. De telefoon ging en ik ga met' olwiefkenijs' in oktober naar Siddeburen. De dorpelingen waar ik geweest ben vragen of ik al iets nieuws heb...ja dat krijg je dan en hoe ga je daar mee om. Ik ben reeds aan het broeden en regio per regio behandelen is ook eigenlijk teveel werk dus ik zit er over te denken een samenvatting te maken van de regio's in Noord/Oost Groningen.

De handel in muziekinstrumenten ligt stil en wie gaat er dan ook nog met dit weer op een klarinet zitten toeteren. Ik heb geleerd in de loop der tijden, je moet je nooit vastbijten op één onderwerp, dan krijg je zeker weten een keer hoofdpijn.
Ik ben weer benadert voor het inspelen van een comercial en dat is wel weer leuk...k ben benieuwd of ze het de tweede keer ook zo leuk vinden, meestal valt de tweede keer tegen...even afwachten dus.

2 Het verhaaltje in het Grunnegs uit de voorstelling 'olwiefkenijs.'

Het gaat over mijn stamboom vanaf 1250. Olwiefkenijs betekent familie-berichten en mijn familie leefde in het oude Reiderland. Het zijn nu de verdronken dorpen in de Dollard. Mijn stamvader had een 'oetragen' en ze noemden hem Pude en moeder was Toaveloakster. Deze naam is generatie op generatie zo gebleven. Kinderen heetten dan weer Pude van Pude en als ze een vrouw kregen werd deze weer Toaveloakster. Het woord toaveloakster betekent 'nieuwsgierig mens.'
Een oetragen, het woord komt van uitschelden/pesten en is dus een scheldnaam.

Ik schreef in de veurege blog over de kinder van vrouger...speulgoud haren ze nait en ze kregen ook veul sloag. Ik en mien kameroad Tjoam waren zukse kinder.
Ons eerste schouldag...Wie mozzen Hollands proaten. Tjoam zègt tegen mie hou zèg je miegen in t Hollands. Ik zeg: "Mijgen." Tjoam bedocht zuch nait en ruip hard op deur klas "Meester ik mout mijgen." Nee...nee...zei meester "zo zeg je dat niet Tjaam. Je moet eerst de vinger omhoog steken en op mijn teken vraag je dan fatsoenlijk of je mag plassen." "Aal goud" zee Tjoam..."Ik mieg zo in de boxem" flusterde Tjoam aan mie...Ik zee: "Vinger in lucht doun."
Tjoam dee vinger in lucht mor meester haar t veul te drok mit aandere dingen en Tjoam begon te wuiven en te schoerelen mit moarze en meester zag niks...tot...joa è..."Wat is er Tjaam" zee meester..."Nou huft t nait meer meester" zee Tjoam. Ons lokaal luip schuun oaf noar mien kaante tou en mien gebraide onderboxem wer hail langzoam waarm...Thoes kregen we n pak sloag en mozzen weer t houderhok in.

3 De klarinet Albèrt, Oehler of Böhm systeem?

Het Duits en Frans systeem...in de volksmond...Albert en Böhm systeem. Twee totaal verschillende klarinetten en de één blaast Albert systeem en de ander weer Böhm.

De Duitsers hebben een lange traditie in het bouwen van klarinetten. De landsdelen Saksen, Vogtland, Bohemen wordt vaak genoemd. Een grote naam die je steeds weer tegenkomt is Oskar Oehler (1858-1936) Oehler speelde in het symfonie-orkest van Berlijn en opende zijn werkplaats in 1887, stopte dan met actief spelen. Hij was diegene die de Duitse klarinet perfectioneerde en zo ontstond het "Oehler systeem." Albèrt was een Belg en ontwierp het Albert systeem, in Duitsland waren meerdere bouwers die hun eigen systeem bouwden en kort samengevat iedere bouwer was wel bezig de klarinet te verbeteren. De namen Albèrt en Oehler zijn de namen die we nu nog kennen.
Oskar Oehler had een goede leerling Uebel, die nog steeds een grote naam heeft, alhoewel de huidige Uebel in China wordt gemaakt. Je had nog een belangrijke naam en dat was Ernst Schmid (1870-1954)studeerde klarinet in Leipzig en geïnteresseerd in akoestiek. Hij besloot over te schakelen van een Duits naar een Böhm systeem wat zeer ongebruikelijk was voor een Duitse klarinettist. Hij zag de voordelen van het kleppensysteem maar was ontevreden over de intonatie en ging praten met de heer Kolbe een goede klarinetten-bouwer en zo ontstond het Schmidt-Kölbe systeem. Het was het begin van de "Reform-Böhm" klarinet ca 1900. Later ging Schmidt samenwerken met Fritz Würlitzer en controleerde elke klarinet die de werkplaats uitging...Ja zo ging dat in die dagen. De reform-Böhm klarinet was een combinatie van Oehler en het Böhm systeem.


Groetjes
John Hoekman

Logboek deel 111

Een tijdsbeeld van de voorstelling 'olwiefkenijs'en de rare ideeén van een gepensioneerde dorpsdirigent in een drieluik-blog.

1 Algemene beschouwing.

Ik heb vanmorgen mijn blogs van de afgelopen tijd eens doorgenomen en ik moet zeggen een psychiater kan er wel mee uit de voeten. Drie onderwerpen springen er uit ...de voorstelling 'ólwiefkenijs' de klarinetten en de verhaaltjes in het Grunnegs. Zo blijft een mens lekker bezig en je bent van de straat zegt men dan. De psycholoog moet er nu wel achter gekomen zijn dat ik waarschijnlijk adhd heb. Wikipedia leert me dan dat de A van aandacht niet klopt maar dat ik wel een hoge activiteit ontplooi en de meester vroeger zei dat ik alle vogeltjes zag vliegen. Ja... je hebt het of je hebt het niet...

Vandaag mijn Nord Electro 3 keyboard binnen gekregen en even geprobeerd ja ja...Hammond B3 zit er in...geweldig. Ik kan weer een tijdje vooruit. Door deze aanschaf kan mijn Hammond module en een keyboard weg...dus kijk maar even op marktplaats.

2 Het verhaaltje in het Grunnegs uit de voorstelling 'olwiefkenijs.'

Het gaat over mijn stamboom vanaf 1250. Mijn familie leefde in meerdere dorpen in het oude Reiderland. Het zijn nu de verdronken dorpen in de Dollard. Olwiefkenijs betekent familie-berichten. Mijn stamvader had een 'oetragen' en ze noemden hem Pude en moeder was Toaveloakster. Deze naam is generatie op generatie zo gebleven. Kinderen heetten dan weer Pude van Pude en als ze een vrouw kregen werd deze weer Toaveloakster. Het woord toaveloakster betekent 'nieuwsgierig mens.'
(Pude is een oetragen en komt van uitschelden/pesten en is dus een scheldnaam)

Veurege keer haren we t over Jan de Roos en we binnen zo langzoamerhaand aankommen mit de verhoaltjes ombie 1955. Ik haar in dij tied n kameroad en dat was Tjoam. Kinder kregen vrouger hail veul sloag en speulgoud haren ze nait. Bie dij kindern heurden wie ook en gain nood we bedochten altied zulf wat en doar was ik, nou ik het achteroaf bekiek hail goud in.
Tjoam was hail aans en hai dee altied getrouw mit. As we weer wat oetvreten haren kregen we n pak sloag en mozzen het hounderhok in.

Zwaarte mìnsen,

Ik zee ombie 1955 tegen Tjoam waist doe wel datter ook zwaarte mìnsen binnen? Je haren in dij tied ja nog nooit n zwaarte mìns zain behaalve Piet van Sunterkloas. Ik haar thoes n Sjors en Jimmy bloadje en wos vanzulm meer as Tjoam. Tjoam zien noam was hoas en wos van hailendail niks dus ik mos hom dat dudelijk moaken hou dat dat der touging bie zwaarte mìnsen in Oafrikoa. Ik zee dij zwaarte mìnsen doar vreten blanke mìnsen op. Tjoam zien bek viel oet hoaken...en vruig 'hou doun ze dat din'.
Tjoam kon je ook zwoar wat oetstokken en vanzulm mos ik even wat oetfigelaaiern. Ik pakte n poar ruterstokken, zette ze overhìnd hong der n bakemmer aan mit wat woater en n stuk of wat holtjes deronder en tot zover was t aal kloar. Tjoam zien bek vuil oet hoaken...Ik zeg...wacht mor oaf mienjong t mooiste komt nog.
Vraauw Stobbe ston nèt mit t òlmìns te proaten mit leutje Kloaske aan haand. Ik vruig maggen wie wel mit leutje Kloaske speulen vraauw Stobbe? Joa...as je mor nait te vèr vot goan...Ik zee 'Aal kloar.' Wie hebben leutje Kloaske toun in bakemmer zet, vuurtje fikt en ik zee tegen Tjoam "nou mor wachten tot è goar is."
Tjoam zien bek vuil weer oet hoaken...k Haar t nog mor nèt zegt begon Kloaske te jaauwstern.  Je kinnen t wel roaden we kregen n pak sloag en mozzen t hounderhok in.

Bek vuil oet hoaken = zijn mond viel open van verbazing.
Oetfigelaaiern = bedenken.
oetstokken = uitleggen.


3 De Klarinet

Ik heb de meeste voldoening aan het opkopen van oude merk-klarinetten en ze daarna met liefde een nieuw leven in te blazen. Top-instrumenten waar er zo'n 400 per jaar met meesterhand werd vervaardigd. Nu bouwt men 3000 per maand. Je kunt dus voor hetzelfde geld een gerestaureerd merk instrument kopen of een nieuw meestal gegoten leerling-instrument.  De marktwaarde is bij het laatste, als je het weer wilt verkopen niet veel dat kan ik u wel vertellen. Tot nu toe heb ik gelukkig alleen nog maar tevreden klanten en de klarinetten gaan wereldwijd. Mocht je niet tevreden zijn dan kun je altijd ruilen.

Juli 2013 Te koop Bes klarinetten tussen de 150 en 200 euro.

Fontain Cousnon.
Getzen Student...te horen op Youtube reclame spot bij Piteba oilpress machine.
Martin Frères...te horen kanaal John Hoekman Youtube.
Getzen Elkhorn.
Getzen de Lux.
SML Excella...Ik heb een zwak voor SML.
Conn Elkhardt...Een jazzy instrument.
Pruefer Silver Throat...bekent bij de jazz-mensen.
2x Boosey and Hawkes.
2x Selmer Signet.
Buescher Aristocraat.
Prelude...goedkoop
Artley...goedkoop.

De toebehoren: 
Ik heb veel mondstukken. Ze worden opgepimpt en kunnen weer als nieuw de straat op. Een goed mondstuk is het halve werk dus probeer zoveel mogelijk uit. Bij aanschaf van een klarinet kan ik je een paar opsturen en je kunt het rustig thuis uitproberen. Bij rietjes hetzelfde verhaal...eerst een paar merken naast elkaar leggen en uitproberen. Ik stuur je graag vijf verschillende rieten op om uit te proberen. Tip: Gigliotti mondstukken zijn duur en goed...deze mondstukken zie je nog wel eens op marktplaats voor niet veel geld...ik zeg altijd... doen! De Gigliotii rieten zijn ook goed. Sommige Chineze rieten, maar ook sommige mondstukken zijn zeer goed en natuurlijk goedkoop. Volgende week weer verder...

Groetjes
John Hoekman

Logboek deel 110

                                                     Jan de Roos

Een tijdsbeeld van de voorstelling 'olwiefkenijs' en de rare ideeën van een gepensioneerde dorpsdirigent in een drieluik-blog.

Een algemene beschouwing van de afgelopen week.

De voorstelling 'ólwiefkenijs' slaapt en de handel is niks. Klagen doe ik niet want ik ben gezond en het weer is goed. Het is natuurlijk niet zo dat ik niets doe integendeel. Ik zal iets vertellen over mijn werk en hoe ik bepaalde zaken combineer.

De eerste arbeid begint in mijn hok, deftig gezegd mijn klarinetten atelier en ik maak hier van een oude klarinet weer een nieuw super instrument. Dit werk geeft voldoening, vooral de eerste keer blazen en uitproberen is een lust. Deze week heb ik uit Amerika een oude Pruefer klarinet binnen gekregen en kan niet wachten.
Het tweede werkje is een nieuw lied speciaal voor deze klarinet componeren. Dit neemt een paar dagen in beslag en daarna ga ik de studio in (mijn slaapkamer) om de boel live op te nemen, dit neemt wederom een dag in beslag.
Deze week is een mijlpaal in mijn leven want ik krijg morgen mijn nieuwe Nordelectron keyboard in huis en kan dan weer met meer inspiratie betere geluiden opnemen.
Het derde werkje...Een video opnemen met een eenvoudig cameraatje. Knippen, plakken, geluid erbij en uploaden naar Youtube en als er dan ook nog iemand de video aanklikt is de cirkel rond.
Dan komt de 4e fase...een mini reclame campagne en dat is het bekent maken. Met pijn in het hart moet ik dan de klarinet verkopen via marktplaats. Het is echt waar...als ik de klarinet inpak voor verzending ben ik altijd even van slag, want ik was toch met deze klarinet even getrouwd.

Ik ben de volgende maand precies één jaar bezig in mijn klarinetten atelier en heb in dit jaar veel geleerd, veel gelezen en veel leergeld gegeven. De mensen die een klarinet van me hebben gekocht kunnen de bladmuziek van mijn Youtube composities gratis aanvragen en ook in de toekomst is dit mogelijk.

Het wekelijks verhaaltje in het Grunnegs uit de voorstelling 'olwiefkenijs.'

Het gaat over mijn stamboom vanaf 1250. Mijn familie leefde in meerdere dorpen in het oude Reiderland. Het zijn nu de verdronken dorpen in de Dollard. Olwiefkenijs betekent familie-berichten. Mijn stamvader nuimden ze Pude t was n oetraagen en moeder was Toaveloakster. Deze naam is generatie op generatie zo gebleven. Kinderen heetten dan weer Pude van Pude en als ze een vrouw kregen werd deze weer Toaveloakster.

Jan de Roos

Jan brocht licht in de duusternis. Jan reerde altied n ìnde weg van TerOapel tot aan t Wad. Jan zee 'Grappenmoakers binnen t beste oet in dizze wereld. Je zain ze tegenswoordeg nait meer...noar dat ik heurd heb zitten der nog n poar in Den Hoag.
Jan was de eerste dij de Grunneger meziek hèt ontwikkeld. Koren lallen de klok van Arnemuiden en ze kommen nait ains oet Arnemuiden. Bloaskapellen bloazen Tiroler meziek en ze kommen nait ains oet Tirool..mor Jan lalt Grunnegs...Jan de grondlegger van de Grunneger meziek allint het kwam ze roar oet zien ströt.

Toaveloakster haar Jan n keer wasknieper opspèld en toun wol hai heur tamtaaiern mit zien stok. Zai de bainen onder aarms en op hoes oaf. Overstuur kwam ze thoes. Wat hèst doe vruig Pude...Jan... Jan Roos zit mie achternoa. Hou dat zo...k heb om n wasknieper opspeld...Toch gain nije...

Groetjes
John Hoekman

Logboek deel 109

Een tijdsbeeld van de voorstelling 'olwiefkenijs'en de rare ideeën van een gepensioneerde dorpsdirigent.

1 Olwiefkenijs

Mijn blog bestaat de laatste periode uit een drieluik. De voorstelling 'òlwiefkenijs' en als er geen nieuws is dan een algemene beschouwing van de afgelopen week. Het zal niemand interesseren hoe mijn week was maar het is ook meer voor mezelf om later nog eens op terug te kijken, als een goed narcist behoor je dat te doen. Ik luister ook veel naar mijn eigen muziek en vind mezelf dan goed. Ik deed dit ook als kleuter met mijn tekeningen en als je het werkstukje later dan nog eens bekeek dan dacht je...Goh was ik dat, hoe kon ik zoiets...en geneer je je dood.

Maar ja...als je er zo'n levensbeschouwing op na houdt dan durf je niets meer.De spreuk zegt immers 'Audaces fortuna iuvat' het geluk is voor hen die durven.  Je komt er in het leven snel achter dat er veel meer mensen rondlopen, die nog slechtere dingen op straat gooien en je vindt ze in alle kringen. Het curieuze is dat dit vaak wordt ondersteund met een dikke subsidie. Er zal nu een bond van belastinghouders komen die dit eens onder de loep neemt, want er is totaal geen controle waar al het subsidie-geld blijft. Ik schreef al in 2006 over de subsidie maffia in het Oldambt. 'Alterius non sit, qui suus esse potest'...wie zijn eigen meester kan zijn, moet niet afhankelijk zijn van een ander en zo zouden er meer mensen moeten denken.

Het was me het weekje weer wel...Als er één de economie op gang brengt ben ik het wel. De vorige week nog een aantal bekeuringen voor te hard rijden, wat ik al van me af heb geschreven en deze week belde mijn zoon met de mededeling 'Pa help me, ik zit met de auto in de sloot' Ik zeg: "Nou maar goed dat je een zwemdiploma hebt." Gelukkig goed afgelopen alleen kostte het me vier nieuwe banden, die ik zonder na te denken met een rood hoofd op het moment suprême weg gaf.

2 Het verhaaltje in het Grunnegs.

Het gaat over mijn stamboom vanaf 1250. Mijn familie leefde in meerdere dorpen in het oude Reiderland. Het zijn nu de verdronken dorpen in de Dollard. Olwiefkenijs betekent familie-berichten. Mijn stamvader heette Pude en moeder was Toaveloakster. Deze naam is generatie op generatie zo gebleven. Kinderen heetten dan weer Pude van Pude en als ze een vrouw kregen werd deze weer Toaveloakster. Het woord toaveloakster betekent 'nieuwsgierig mens.'

De Buusdouk

De buusdouk kwam in algemain gebruuk ombie 1400. n Oetvinnen van Jan Neus en Noatje Snoef oet Potkaaste. Jan Neus was de eerste in t loug dij de buusdouk verhandelde. Èlk pruit der over, ze stonnen in riege. Hai haar t mooi aan loop, mor Noatje kon der meer mit schoede oetdroagen as Jan der mit woagen inmìnde. Heur mouder was netzo, n rioaltje mit n groot gat in haand. t Woord ging dat ze Noatje haar oplopen. Ze hèt n tied had dat ze mit kont op loop was en hèt toun mit vout in geude zeten. Noatje was van n aander, n wild vremde. Proat ging dat ze van  n natuurkundege was mor t was boer Hoan. Dij haar heur mit t jongk zet. t Wicht was hom tou bèk oetsneden.t Olmìns kreeg heur nog hail loat...n uur of haalf èlf. Noatje was ainegste en vanzulm flink over t peerd tilt en ook al vroug vluchteg, zat al vroug op t raand van t nust. Dat hèt Jan Neus de das om doan. Baide vraauwluu hebben hom noakent oettrokken hai haar gain hemd meer om t gat.

Potkaaste zei men vroeger tegen OudeSchans.
Buusdouk = Zakzoek

3 Mondstuk voor de klarinet

Echt waar...Ik zie door de bomen het bos niet meer. Je zit met de vraag...welke klarinet moet ik nemen en welk mondstuk past bij mij. Er wordt op het internet mondstukken en nog eens mondstukken aangeboden. Als je alle mondstukken wilt uitproberen ben je drie jaar verder. Je kunt alles lezen over mondstukken op het internet en het is leuk om te weten waar de baffle zit en de tip-opening maar in de praktijk heb je er niets aan. Het is een persoonlijke kwestie. Ik zal het volgend verhaaltje vertellen.
Op het conservatorium in Groningen in de jaren 60 van de vorige eeuw werd er geen woord gerept over mondstukken en ook niet over klarinetten. Toen ik voor de leeuwen werd geworpen in Duitsland bij de Amerikaanse soldaten kwamen ervaren spelers op me af en we hadden het in die tijd over de grote jongens Klaus Döldinger, King Curtis, soul muziek en nog veel meer en...we discussieerden over mondstukken. Ik blies na aanraden op een Otto Link het was voor mij een openbaring...hadden ze in Nederland in het noorden daar nog nooit van gehoord?...liepen ze toch achter op de rest?  Toen ik in aanraking kwam met Heinz Kübler de saxofonist die de bühne liet trillen als hij een lage bes blies op zijn tenor sax kocht ik direct een Berglasen baan 120. Ik wilde ook zo blazen...nou...dat was wennen...blazen en nog eens lange noten blazen. De hele mond deed je zeer... maar doorzetten...en dat is nou net mijn advies. Je stelt je eerst een sound voor en je koopt een mondstuk die dat kan en dan oefenen en dan jaren en jaren plezier hebben. Ik blaas dus het liefst ook op de klarinet met een zo groot mogelijke tip-opening. Ik las Benn Schille in Zweden maakt nog grotere openingen en ben heel nieuwsgierig naar zo'n  mondstuk. Trouwens ik ben ook benieuwd naar zijn klarinetten...één nadeel...duur. Ik hou het bij mijn juweeltjes van vroeger en het is een plezier hier mee te experimenteren. Momenteel blaas ik op een Leblanc Opus klarinet. Ik zoek ook naar een geschikt mondstuk want ik wil de sound , vooral in de laagte, benaderen van een Schille klarinet. Dus...eerst de voorstelling...zo wil ik blazen en dan uitvogelen met welke middelen kan ik het bereiken. Dat is mijn advies.


Groetjes
John Hoekman

Logboek deel 109

Het reclamebord

Een tijdsbeeld van de voorstelling 'Olwiefkenijs' en de rare ideeën van een gepensioneerde dorpsdirigent.

Het was me het weekje weer wel...ongelooflijk... twee bekeuringen voor te hard rijden in de stad. Ik kom als Ommelander nooit in de stad en als je er komt wil je toch ook flink meedoen met het verkeer en niet als een ouwe knakker of zondagsrijder nagewezen worden. Ik heb nu besloten nooit meer naar de stad te gaan...de stad kunnen ze voor mijn part zelf houden. 

Het rouwproces was snel voorbij want als je op een Leblanc Opus klarinet mag blazen verdwijnen alle zorgen. Ik vond het ook indrukwekkend hoe een man zonder zorgen tussen de demonstranten in Turkije op een piano begon te spelen. Iedereen vergeet dan even alle nare dingen, dat is toch wel het mooiste van muziek. Dit moesten ze meer doen vooral in oorlogsgebieden, midden tussen de vechtende partijen een mooi concert geven, zo van hé jongens kom er allemaal es even bijzitten, het leven kan zo mooi zijn.

 Het wekelijks verhaaltje in het Grunnegs uit de voorstelling 'olwiefkenijs.'

Het gaat over mijn stamboom vanaf 1250. Mijn familie leefde in meerdere dorpen in het oude Reiderland. Het zijn nu de verdronken dorpen in de Dollard. Olwiefkenijs betekent familie-berichten. Mijn stamvader heette Pude en moeder was Toaveloakster. Deze naam is generatie op generatie zo gebleven. Kinderen heetten dan weer Pude van Pude en als ze een vrouw kregen werd ze weer Toaveloakster.

Pude en Jaarfke in het Grunnegs

Pude haar n kameroad Jaarfke Wiepkes oet Zuudbrouk. Jaarfke ston bekend om zien prophecijen. Jaarfke zag dingen dij der nait waren. Hai voarde mit zien bootje van Winschoot noar Blijham en onder t voaren zag hai t woater veraandern in gruin laand. Hai voarde gewoon deur over t laand tussen de heu-oppers deur. "Mor goud dat hai in n bootje zat" zee Toaveloakster..."Ik zat lèst tot haals tou in t kreus."

Stientje van kraaierspoul achter Sibboeren zag ze vlaigen. Ze zag mìnsen op zeefkes deur de lucht vlaigen. Och zee Toaveloakster, dat binnen aal verhoalen van de widde wieven.

Pude zat der vol van en s'nachts begon hai der over te dreumen. In deurzichtege klaiden daansten de widden wieven om hom tou. Pude vuilde zuch net as n kat dij ze over rogge strieken, steert ging hom aal hoger stoan. Pude steeg onhoog en vloog in zien dreumen op n bezemsteel deur de lucht, Stientje achterop. Opains raip ze: "Het tocht hier." "Moust dien jas aansom aantrekken, knopen noar achtern" ruip Pude...en door vlogen ze weer hìn. Opains glee Stientje van bezemsteel oaf. Pude keek noar beneden en zag heur doar liggen mit de widde wieven om heur tou...Doar lag Stientje. Pude as de bliksem derhìn..."Gon mor nait kieken zee der aine ze hèt kop ter verkeerd op stoan."

Veel van de wonderbaarlijke dingen die gebeurd zijn in het Oldambt, Reiderland en Westerwolde werden al ver voor die tijd voorspeld door de grote profeet Jaarfke.

Het waren volksverhalen die altijd in het Gronings op de volgende manier begonnen. 'Veur joaren is t gebeurd.' De zogenaamde stuiverboekjes waar venters mee langs de deuren gingen werden gretig afgenomen. De verhalen werden toegeschreven aan de grote profeet van het Oldambt Jaarfke. Een profeet stond hoger in rang als een wikwief (waarzegster)Zo was er een Stientje van Kraaierspoul die toen al voorspelde dat mensen in zeefkes(vliegtuigen)door de lucht zouden vliegen. Meldine van Zoltkamp voorspelde dat er grote zijlen (sluizen) kwamen en het is allemaal uitgekomen. 

De Klarinet

Even weer met de beide benen op de grond en zonder bruggetje over naar het onderwerp 'de klarinet.' Mijn werkplaats is nu officieel, het bord hangt voor het huis. De opening is sober gehouden, alleen de buurman was erbij voor de goedkeuring of het ook waterpas hangt..

Het geeft enorm veel voldoening van een oud meestal verwaarloost juweeltje een zo goed als nieuw instrument te maken. De kenners zullen het niet met me eens zijn maar ik blaas net zo lief op een gerestaureerd instrument uit de jaren '50 als een polysymetrisch geboorde klarinet van nu. Je moet bedenken dat de instrumenten die ik inkoop vroeger meestal de beste in hun soort waren. Sommige student instrumenten zijn ook goed vooral de Getzen student bevalt me erg goed. Ik blaas nu op een Leblanc Opus en dat is met recht het paradepaardje van Leblanc. Super instrument, intonatie top, je kunt er alles mee doen en de glissando's glijden er zonder moeite uit. Ik blaas op een Goldtone 2 mondstuk en een goedkoop Chinees rietje. De rietjes uit China zijn niet allemaal super. Ik heb er nu verschillende geprobeerd en een paar merken zijn echt goed te gebruiken. 

Leblanc en Noblet waren in het midden van de achttiende eeuw twee aparte Franse bedrijfjes. Leblanc kocht Noblet omstreeks 1904 en bleef deze klarinetten maken onder de naam Noblet. Precies 100 jaar later in 2004 kocht Stainway/Selmer het bedrijf Leblanc en zo kom je weer bij Selmer terecht. Je kunt wel stellen dat omstreeks 1900 alle Franse bedrijven naar Amerika verhuisden.

Leblanc was s'werelds toonaangevende fabrikant van houtblaas instrumenten en produceerde onder de merknamen Leblanc, Noblet, Martin, Holton. Getzen werkte weer voor Holton en liet na een brand de klarinetten maken in Europa door Selmer, onder de naam Getzen. In 2004 ontstond de Conn-Selmer Inc.

Ik heb nog een Getzen de Luxe in huis en voor mij staat vast dat het een goede Selmer is. De klarinettenwereld bestaat niet alleen uit de familie Böhm-klarinetten want in Duitsland en de Oostbloklanden spelen ze op de Duitse Oehler klarinetten en dan praat je over een heel andere klarinet.

Groetjes

John Hoekman