Klarinet mondstuk deel II

De natuur

Ik wil meer weten over mijn klarinet

ik wil een goed geluid.

Mondstuk klarinet deel II

Tip opening.

Van letter A naar E noemen we de baan of “facing.” Het begint daar waar het riet vrij loopt tot de tip van het mondstuk.

Letter E...De ruimte tussen de tip van het mondstuk en de stippellijn is de tip opening.

De grote tip opening.

Open tip: Veel ruimte tussen het riet en het mondstuk.
De aanduiding kan per fabrikant verschillen. Ik blaas momenteel op een Gigliotti (niet de goedkope soort) mondstuk aangeduid met #2 en ik blies altijd op een Gigliotti #4. Nummer #4 is meer open. Een populair mondstuk is de vanDoren B45 met een tip-opening van 119,5 en een half lange baan/facing. De B45 kun je dan nog in verschillende soorten verkrijgen, de profile88, de profile M13 en de traditionele. Dan heb ik het nog maar over twee merknamen en daar begint het al, door de bomen zie je het bos niet meer.

Open tip: Dit type heeft meestal een korte facing dat betekent o.a. een hoge weerstand. Je moet in het begin even je best doen (t is persoonlijk) maar geduld wordt dan ook dubbel en dwars beloond. De meeste mensen beginnen al te jammeren, als het mondstuk niet direct aanspreekt. Het is precies hetzelfde als bij het leren schaatsen, dan zeg je ook niet dat de schaatsen niet deugen.

Open tip: Veel flexibiliteit dus je kunt gemakkelijk met de toon alle kanten op...Het geeft een heldere, fellere klank en meer volume. Even knijpen of even lekker los laten of fibreren (heen en weer bewegen van de kaak) alles is 'easy,' muziek is emotie dus dit moet je leren beheersen. Ga ook eens oefenen met het mondstuk en tonnetje alleen. Je kunt dan tevens het staccato (ta ta ta of da da da) oefenen.

Open tip: Het gebruik van een slap riet is 'easy.' Lager dan nr. 2,5 ga ik niet. Ik gebruik alle soorten merken rieten wel eens, de één bevalt beter dan de ander. Er moet zeker een kern in het geluid zitten. Een platte toon is niet om aan te horen, laat dit door iemand anders af en toe controleren hoe hij of zij jouw geluid vindt, zelf controleren is heel lastig. Als het riet slap is blaas je namelijk meestal lekkerder maar je hebt dan niet in de gaten dat je een platte slapperige toon voortbrengt, omdat het riet over zijn hoogtepunt is.

Meeste invloed op de klank heeft: 

• De tip opening.
• De baffle of dak van de kamer. Laag dak = fellere klank.
• Hoog dak = een donker geluid.
• De kamer.

De kamer is de opening van de tip tot de boring...Hierbij een opmerking...de boring van het mondstuk moet wel dezelfde boring hebben als van jouw klarinet.

Grote kamer = ronder geluid.

Kleine kamer = scherper geluid.

Lange kamer...grote kamer = vol geluid flexible sound.

Smalle kamer grote focus minder hoog dynamisch bereik

Hoge baffle = breder geluid

Uitgeholde baffle = donkere sound

(de B45 heeft een half lange kamer)

Opmerking: Ik zie bij veel mensen die bij me komen dat het mondstuk niet lekker gesloten in de mond ligt. Het lijkt alsof het mondstuk een beetje in de mond zwabbert alsmede dat men er ook nog kwijlt. De houding is meestal ook niet optimaal men knijpt de luchtpijp half dicht door het hoofd naar bebeden te steken, als een zwaan naar de klarinet toe.

Ik zie ook te vaak bij klarinet-mondstukken die ik inkoop...dat viese gedroogde kwijl langs de zijkanten van het mondstuk...Ik moet dan eerst het mondstuk een nacht in de schoonmaak-azijn leggen (of in de prullenmand) om het geheel toonbaar te maken. Ik krijg ook mondstukken waar de tanden nog in staan...dan blaas je toch niet lekker zou ik zeggen...kom je met lamme kaken van de repetitie.

Het blazen (de ademhaling) laat ook vaak te wensen over, hoe kun je dan nog spreken van dit of dat mondstuk vind ik beter of de klarinet klinkt niet zo als ik me voorstel. Ga eerst te rade bij een goede leraar (of vakman), ook voor de mensen die al langer blazen is dit geen overbodige luxe. Laat je controleren over jouw manier van aan/blazen en niet wat je technisch kunt. Eén les moet al voldoende zijn. Als dit allemaal in orde is ga dan kun je een geluid kiezen uit de duizenden voorbeelden van goede klarinettisten, daarna de mondstukken bestuderen (of laten bestuderen) en uitproberen. Let wel...muziek is emotie...en emotie verkrijg je door beheersing van je ademhaling en de trucjes op het mondstuk.

Een klarinet test je door er een mondstuk op te zetten waar je goed op kan blazen, daarna de klarinet testen met een stemaparaat of er niet al te veel afwijkingen zijn in de verhoudingen...Dit verschilt ook weer enorm door het soort mondstuk die je gebruikt.

Voor een beginner is dit niet te doen laat eerst een vakman (of speciaalzaak) het mondstuk en de klarinet uitproberen en geschikt maken voor een beginner. Een gebruikt instrument van marktplaats is zeker voor een beginner niet aan te raden tenzij je geluk hebt...tenzij het van een reparateur komt die van wanten weet, of je laat (altijd) jouw aankoopje nakijken/repareren door een vakman, zoek bij hem ook in overleg een passend beginners-mondstuk, meestal met een medium tip opening.

Mijn nieuw geluid. Ik wil een flexible geluid...donkere sound...open tip...niet scherp in de hoogte, dan moet ik een:

Een grote lange kamer of een half lange kamer

Uitgeholde hoge baffle of hoge baffle

Grote tip opening of een medium.

In Amerika stikt het van de “refacers” zoals ze zich noemen, het zijn vaklui. Ze maken een mondstuk op maat. Op eBay is het allemaal te vinden, echter is het moeilijk te voorspellen of het mondstuk het gehoopte resultaat zal opleveren.

Een nieuwe of gebruikte klarinet van over de duizend euro mag toch zeker een mondstuk hebben van tussen de €100 en €250,- maar ook de goedkope klarinet van €150, op marktplaats verdient een goed mondstuk het loont zich. Dit alles te bedenken dat een zeer groot deel van jouw geluid wordt geboren in je mondstuk.

Succes dan maar weer...

Groetjes
John Hoekman